Mededinging in de zorg

Algemeen

Alle ondernemers moeten zich aan de mededingingsregels houden. Ook zorgaanbieders. De mededingingsregels zijn verankerd in de Mededingingswet en deze bevat de spelregels om oneerlijke concurrentie te voorkomen. Hierbij zij twee verboden van belang:

  1. het kartelverbod dat grenzen stelt aan het samenwerken met concurrenten en
  2. het verbod op misbruik van economische machtsposities dat het gedrag van dominante (groepen) spelers normeert.

Die verboden gelden niet alleen voor grote instellingen, maar kunnen ook gelden voor een groep zorgaanbieders die samen een front vormen. Collectieve beslissingen van kleine zorgaanbieders die de concurrentie beïnvloeden, wringen ook met de mededingingsregels. Het voorkomen van overtredingen van deze verbodsnormen is belangrijk. De gevolgen zijn immers niet gering. De Autoriteit Consument en Markt, toezichthouder op de mededingingsregels, kan strenge sancties opleggen bij overtreding van de regels. Afgezien van hoge sancties ervaren ondernemingen die de mededingingsregels hebben overtreden reputatieschade, met alle gevolgen van dien.

Samenwerking bij zorgverkoop

Ieder jaar bereiden duizenden zorgaanbieders zich voor op de jaarlijkse contracteerronde met zorgverzekeraars. Zorgaanbieders ervaren aan de  onderhandelingstafel met een verzekeraar vaak ongelijkheid en kennisachterstand. Daarom zoeken zorgaanbieders naar manieren om binnen de grenzen van het mededingingsrecht de samenwerking te zoeken. Maar mededingingsregels verbieden zorgaanbieders die concurrent zijn van elkaar om af te stemmen wie welke markt bedient of welke prijs gehanteerd moet worden. Maar de mededingingsregels bieden ook voldoende ruimtevoor een vruchtbare samenwerking.

Concurrentietest

Omdat er veel vragen bestaan over wat wel en niet mag in het kader van samenwerking, hebben wij een tool (samenwerkingstest) ontwikkeld die vrijblijvend kan worden geraadpleegd en waarmee een eerste verkenning kan worden gemaakt in hoeverre u als zorgaanbieder mededingingsrisico’s loopt bij het delen van informatie met concurrenten. Vanzelfsprekend kunnen wij u ook adviseren over de belangrijkste risico’s en met u bekijken welke mogelijkheden er bestaan samen op te trekken.

Concurrentie bij aanbestedingen in de zorg

Sinds de decentralisatie van zorgtaken vanuit de AWBZ naar gemeenten zijn aanbestedingen niet weg te denken uit de zorg. Jeugdzorg, huishoudelijke hulp, beschermd wonen en opvang worden – hoewel het recht hiertoe niet in alle gevallen verplicht – meer en meer aanbesteed. Dat vraagt veel van gemeenten, maar ook van zorgaanbieders. De aanbestedingsregels worden vaak ervaren als complex en onduidelijk en geven het gevoel te moeten tekenen bij het kruisje. Ruimte om met gemeenten in discussie te gaan over wat nu een reële kostprijs is, bestaat niet of nauwelijks. In die situaties merken wij dat zorgaanbieders behoefte hebben aan contact met concurrenten. Niet om prijzen af te stemmen, maar bijvoorbeeld om de (on)redelijkheid van tarieven te toetsen. In die contacten is het verstandig goed op te letten Omdat er veel kan, maar zeker niet alles. Zo is uitwisseling over het voorgenomen inschrijfgedrag vaak niet toegestaan.

Samenwerking bij aanbestedingen

Bij aanbestedingen van specialistische zorg, zoals crisishulp voor de jeugd, zien wij een tendens naar grotere samenwerkingsverbanden vanwege de kosten in verhouding tot de hoeveelheid zorg. Onder voorwaarden is dat toegestaan. Daarnaast zijn er mogelijkheden om als onderaannemer zorg te leveren in plaats van als groep.  De keuzevrijheid, die een van de centrale gedachten achter de mededingingsregels is, gebiedt in bepaalde gevallen ondernemingen toch zelfstandig in te schrijven. Daarbij rijzen vragen over de ruimte die je hebt om samen kostprijzen te bepalen en over wie welke klanten gaat bedienen. Ook hierbij zijn zorgaanbieders gebaat zijn bij deskundige advisering en begeleiding.

Branche- en beroepsvereniging in de zorg versus  het mededingingsrecht

Branche- en beroepsverenigingen die actief zijn in de zorgsector staan in de belangstelling bij de ACM. In het verleden heeft de ACM verschillende verenigingen gewaarschuwd voor adviezen over het toetreden van nieuwe zorgaanbieders of over de zorgverkoop aan verzekeraars. Wanneer adviezen objectief gezien als een voorgeschreven gedragslijn of als beleid kunnen worden beschouwd, wringen deze met het mededingingsrecht. Wij kunnen de risico’s die gepaard gaan met het meedenken met leden en het behartigen van hun belangen in kaart brengen en zoveel mogelijk uitsluiten.

Overname en fusie in de zorg

Wanneer activiteiten ondergebracht worden in een gemeenschappelijke onderneming (jointventure) of zorgaanbieders besluiten te fuseren, dan bestaat vaak de verplichting om die transactie te melden. Dit is vooral afhankelijk van de omzet van de betrokken organisaties en de vraag of sprake is van een concentratie in de zin van de Mededingingswet. Wanneer een transactie niet als concentratie kan worden aangemerkt, dan dient de samenwerking te worden beoordeeld in het licht van het kartelverbod. Is wel sprake van een concentratie, danmag u in beginsel iedere afspraak maken. U dient er wel op bedacht te zijn dat u de samenwerking niet mag effectueren voordat de concentratie tot stand gebracht is, omdat tot dat moment het kartelverbod van toepassing is. Wij denken graag met u mee over welke samenwerkingsvorm geschikt is. Ook kunnen wij u begeleiden bij het melden van uw concentratie bij de toezichthouders.

Vragen of hulp?

De advocaten en juristen van Eldermans|Geerts hebben veel ervaring met de mededingingsvraagstukken in de zorg  en denken graag mee met oplossingen.

  • Meld u nu aan voor onze nieuwsbrief!
    Wilt u op de hoogte worden gehouden van de laatste ontwikkelingen en veranderingen op juridisch gebied? Via onze nieuwsbrief krijgt u automatisch de laatste nieuwtjes via de e-mail toegestuurd.
  • Inschrijven nieuwsbrief