Afschaffing vrije artsenkeuze van de baan?

Hinderpaalcriterium niet afgeschaft

In Zorgvisie viel maandag 22 juni jl. te lezen dat er aanpassingen worden doorgevoerd in het wetsvoorstel dat de vrije artsenkeuze zou beperken. Eerder schreven wij al over de ongewenste gevolgen van het wetsvoorstel voor zowel gecontracteerde aanbieders en niet-gecontracteerde aanbieders als voor cliënten en patiënten. De aanpassingen zoals in Zorgvisie aangekondigd, zouden inhouden dat het hinderpaalcriterium als zodanig niet zal worden afgeschaft, maar dat men zal werken met een staffel, waarbij de minimum vergoeding bij bepaalde dure vormen van zorg ook omhoog zou kunnen gaan.

Verduidelijking hinderpaalcriterium

Dit alles klinkt sympathiek, maar in het artikel valt ook te lezen dat de definitie van hinderpaalcriterium wordt ‘verduidelijkt’. De betekenis van wat wij nu verstaan onder het hinderpaalcriterium zou door deze ‘verduidelijking’ kunnen worden gewijzigd. Als je enerzijds de definitie van het hinderpaalcriterium wijzigt en anderzijds het hinderpaalcriterium handhaaft, blijft alles dan wel hetzelfde? Of hebben we het dan over het ‘gehandhaafd blijven’ van iets met een gewijzigde betekenis. Ook dat is een wijziging.

Maximum vergoedingspercentage

Dat er toch wel wat gaat wijzigen volgt uit het voornemen om wel een maximum vergoedingspercentage te kunnen introduceren indien dat noodzakelijk is. Of het hinderpaalcriterium bescherming zou bieden indien dit maximumvergoedingspercentage te laag is, zal afhangen van de nieuwe definitie en zal dus moeten blijken.

Verplicht incasseren eigen betaling

Verder wordt ook gesuggereerd dat het voor het vergoedingspercentage dat verzekeraars mogen hanteren, mede van belang is of en in hoeverre de verzekerde het niet door de zorgverzekeraar vergoede deel (eigen betaling, bijvoorbeeld van 25%) ook daadwerkelijk heeft betaald. Welke consequenties eraan verbonden worden indien de zorgaanbieder de verzekerde géén nota stuurt voor het deel dat de verzekeraar niet vergoed,  is niet duidelijk.

Vereisen betaling door verzekerde levert feitelijke hinderpaal op

Het is wel de vraag hoe de wetgever het verplicht incasseren van de eigen betaling voor zich ziet. De verzekerde zal in veel gevallen vergoeding aan de verzekeraar vragen van een nota vóór hij deze nota aan de zorgaanbieder voldoet, in de meeste gevallen eenvoudigweg omdat hij het anders niet kan betalen.

Indien een methodiek wordt geïntroduceerd waarbij de verzekerde eerst de nota moet hebben voldaan en dat moet kunnen aantonen voordat aanspraak op vergoeding gemaakt kan worden, dan creëert het wetsvoorstel feitelijk een hinderpaal: veel verzekerden zullen immers de hele nota niet aan de verzekeraar kunnen betalen waardoor de toegang tot niet-gecontracteerde aanbieders voor die verzekerden aanzienlijk beperkt wordt of zelfs onmogelijk wordt.

Een echte feitelijke hinderpaal dus die het gevolg is van de feitelijke gang van zaken en los staat van de hoogte van de uiteindelijke vergoeding. Welke methodiek beoogd is, is onzeker. Het controleren of de verzekerde de eigen betaling wel heeft voldaan zal nog wel de nodige (administratieve) voeten in de aarde hebben.

Kritisch volgen wetsvoorstel

Alle redenen dus om dit wetsvoorstel kritisch te blijven volgen. Daarbij moeten we niet alleen kritisch zijn op het introduceren van een incassoplicht voor de eigen betaling en op het maximum vergoedingspercentage, ook het herdefiniëren van het begrip hinderpaalcriterium moet kritisch bekeken worden. Want als we uitsluitend naar de uitzonderingen op het hinderpaalcriterium blijven kijken zonder de definitie daarvan in de gaten te houden, bestaat het risico dat de uitzondering helemaal niet meer nodig is.