Anti-misbruik tsunami

Op 2 maart jl. heeft minister De Jonge de Kamer geïnformeerd over een reeks aan aanvullende maatregelen, die zouden moeten voorkomen dat personen met verkeerde intenties in de zorg aan de slag gaan.

Zorgaanbieders krijgen naar alle verwachting op korte termijn al te maken met de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) en de Aanpassingswet toetreding zorgaanbieders (AWtza), waarin nadere eisen worden gesteld aan nieuwe en bestaande zorgaanbieders. Maar daar houdt het niet mee op. De minister heeft daarnaast nog de volgende wetsvoorstellen in de planning:

1). Wetsvoorstel integere bedrijfsvoering zorgaanbieders (Wibz)
Dit voorstel beoogt voorwaarden te stellen aan dividenduitkeringen en wettelijk te regelen dat zorgaanbieders elke vorm van belangenverstrengeling voorkomen, alsmede interne toezichthouders meer invloed te geven. Ook worden meer intrekkingsgronden geïntroduceerd, op grond waarvan de nieuwe Wtza-vergunning van aanbieders zou kunnen worden ingetrokken. Streven is dit voorstel begin 2021 bij de Kamer in te dienen.

2). Wetsvoorstel bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg (Wbsrz)
Dit voorstel ziet op een Waarschuwingsregister zorgfraude, gegevensuitwisseling ter bestrijding van zorgfraude en de inrichting van een stichting Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ). Streven is het voorstel in juni 2020 aan de Kamer aan te bieden.

3). Wetsvoorstel bevorderen contracteren
Via aanpassing van artikel 13 zorgverzekeringswet wordt de mogelijkheid gecreëerd om de vergoeding van niet-gecontracteerde zorg van patiënten door de overheid te laten bepalen en een nadere invulling aan het hinderpaalcriterium te geven.

4). Uitbreiding van de Wet normering topinkomens (WNT)
Via dit voorstel wordt de WNT ook van toepassing op onderaannemers in de zorg. Voorgenomen wordt dit voorstel dit voorjaar aan te bieden aan de Tweede Kamer.

5). Maatregelen rond persoonsgebonden budget (pgb)
Doel is criteria te formuleren voor budgethouders of vertegenwoordigers en beter toe te zien op handhaving en naleving, onder meer door domein overstijgende gegevensuitwisseling.

6). Maatregelen rond de Jeugdwet
Deze maatregelen zien op het versterken van goed bestuur, toezicht en bedrijfsvoering bij jeugdhulpaanbieders. Binnenkort volgt, zo schrijft de minister, verdere uitwerking.

7). Maatregelen rond Wmo-toezicht
Volgens de minister zien deze maatregelen onder meer op een toolkit om Wmo-toezicht nader uit te werken, een landelijk kennisnetwerk, actieve openbaarmaking van toezichtreportages en samenwerking van IGJ met Wmo-toezichthouders bij instellingen voor beschermd wonen.

Samenvattend: wij krijgen dus te maken met (1) Wtza, (2) Aanpassingswet Wtza, (3) Wibz, (4) Wbsrz, (5) Wet bevorderen contracteren, (6) uitbreiding van de WNT, (7) maatregelen rond het pgb, (8) maatregelen rond de Jeugdwet, (9) maatregelen rond het Wmo-toezicht.

Wij plaatsen een aantal kanttekeningen. Uiteraard is het goed dat misbruik van zorggelden wordt tegengegaan, maar daarbij is het wel de vraag of daar zoveel regelgeving voor nodig is en of zorgaanbieders straks door de bomen het bos nog zien. Deze regeltsunami is bovendien moeilijk te verenigen met de breed gedragen wens om administratieve lasten en regeldruk te verminderen.

Bijzondere aandacht in dit kader verdient de Wet Bevorderen contracteren. Dit omstreden wetsvoorstel wordt nu gebracht als noodzakelijk voor het terugdringen van zorgaanbieders met verkeerde intenties. Dat wekt de indruk dat ongecontracteerd werken en misbruik van zorggelden hand in hand gaan en dat zal met name zorgaanbieders die niet contracteren vanwege de toenemende regeldruk onaangenaam treffen. Maar vooral wordt op deze wijze het feitelijk afschaffen van de vrije artsenkeuze weggemoffeld. Dat is een heel principieel vraagstuk en verdient daarom een meer prominente plek in de discussie.

Wie waarde hecht aan het handhaven van de vrije artsenkeuze doet er verstandig aan de behandeling van dit specifieke wetsvoorstel -los van alle overige maatregelen- in de gaten te houden.