Corona en de positie van de werknemer in de apotheek

Sinds de uitbraak van het corona virus in Nederland, volgen de ontwikkelingen en de door het kabinet opgestelde regelingen elkaar in hoog tempo op. Het kabinet probeert op allerlei manieren de crisis zo goed mogelijk te doorstaan en werkgevers te ondersteunen in deze lastige tijden. Voor de ene organisatie in de zorg betekent dit feitelijk een tijdelijke sluiting, zoals bijvoorbeeld in de tandartspraktijken. Voor andere organisaties in de zorg betekent het zeker niet minder werk en vaak zelfs meer, zoals bij ziekenhuizen en huisartsen, maar ook de apotheken hebben het zeker niet minder druk.

Positie werknemer

De vraag is nu wat er van de apothekers wordt verwacht aan maatregelen om patiënten en personeel te beschermen en in welke mate werknemers in de apotheek aanpassingen in het werk mogen eisen en bij het niet doorvoeren daarvan, thuis blijven. Is dat toegestaan en zo ja in welke situaties?

Regelgeving

Op grond van diverse wettelijke artikelen, waaronder art. 7:658 BW (veilige werkomgeving) en art. 7:611 BW (goed werkgeverschap/werknemerschap) en artikelen in de Arbowet, geldt dat de werkgever moet zorgen voor een veilige werkomgeving en daartoe ook aanpassingen maakt indien nodig en binnen bepaalde redelijke grenzen. Niet alleen is dat een verplichting, maar bij het niet voldoen aan die zorgplicht is een werkgever ook aansprakelijk voor alle gevolgen die voortvloeien uit een niet veilige werkomgeving. In dit concrete geval betekent dat dus alle gevolgen van een corona besmetting. Als er een ongeluk plaatsvindt of een besmetting in de apotheek, is het aan de werkgever om aan te tonen dat hij voldaan heeft aan zijn zorgplicht en het ongeluk c.q. de besmetting binnen redelijke grenzen niet te voorkomen was. Op dit punt ligt de bewijslast bij de werkgever.

In het kader van het corona virus betekent dit dat een apotheek maatregelen moet nemen om besmetting zo goed als mogelijk te voorkomen. Niet alleen gelden de wettelijke regels daarvoor in de Arbowet, maar ook de aanwijzingen van het ministerie van VWS (volksgezondheid welzijn en sport) en van het RIVM. Naast de algemene regels en adviezen is er ook een pagina specifiek voor de zorgorganisaties buiten het ziekenhuis. De inspectie SZW controleert en kan sancties opleggen aan werkgevers die zich niet aan de regels houden, waaronder boetes. Wij gaan er daarbij wel vanuit dat hierbij rekening gehouden wordt met de snelheid waarmee ontwikkelingen op ons af komen en werkgevers ook een redelijke termijn zal worden gegund om deze maatregelen te nemen.

De overheid kan besluiten dat bepaalde organisaties moeten sluiten vanwege het risico voor de volksgezondheid. Dat is bijvoorbeeld gebeurd voor scholen, de horeca en musea en gaat vanaf 24 maart 2020 ook gelden voor andere contactberoepen waarbij fysiek contact nodig is, zoals kappers en schoonheidsspecialisten.

Voor de zorg geldt juist het tegenovergestelde: in de zorg moet zoveel mogelijk worden doorgewerkt om een voldoende niveau van zorg te verlenen en zeker gezien de toename hiervan in verband met het corona virus. Veel zorginstellingen vallen onder het begrip cruciale beroepsgroepen die niet mogen sluiten.

Mag een werknemer werk weigeren in de apotheek?

Wat betekent dit allemaal voor u in de apotheek? En vooral ook voor uw medewerkers en patiënten in de apotheek? Zoals al gezegd komen er regels en adviezen vanuit diverse instanties waar u van op de hoogte moet blijven en indien nodig naar moet handelen. Heel concreet betekent dit in de apotheek dat u ervoor moet zorgen dat het besmettingsgevaar wordt beperkt. U heeft een bepaalde vrijheid om zelf te kiezen hoe u dit wilt doen.

Voorbeelden van maatregelen in de apotheek

In veel apotheken zijn al maatregelen genomen omtrent het aantal mensen die maximaal tegelijk in de apotheek mogen zijn en dat als patiënten ziek zijn en met name griepverschijnselen hebben, zij niet de apotheek in mogen komen. Ook hebben apotheken een systeem waarbij de patiënt achter een streep moet blijven staan, soms met kratjes ter verduidelijking, de medicijnen op de balie worden gelegd, de medewerker wegloopt naar een veilige afstand en de patiënt dan de medicijnen kan pakken en via pinbetaling kan afrekenen, waarbij het pinapparaat al is klaar gezet door de medewerker in de apotheek. Ook zijn er apotheken die werken met een doorzichtig kunststofscherm op de balie, net als in veel supermarkten al het geval is. Ook zijn er apotheken die medicatie aanreiken met een stok en een grijper. Er zijn veel initiatieven om het risico om besmetting te beperken. En nagenoeg alle apotheken hebben de bezorging flink opgeschroefd.

Werkregels en vastleggen maatregelen in protocol

In de apotheek zelf kunnen ook werkregels worden ingesteld, waardoor twee medewerkers nooit binnen een cirkel van anderhalve meter bij elkaar staan of zitten en er geen enkel fysiek contact mogelijk is. Zo kan een medewerker de medicijnen klaar maken, vervolgens op een tafel neerleggen en weglopen, waarna de baliemedewerker de medicijnen kan pakken en naar de balie brengen. Verder kan er gebruik worden gemaakt van mondkapjes en dienen er op meerdere plekken in de apotheek mogelijkheden te zijn om de handen te desinfecteren.

Het is sterk aan te raden om deze maatregelen in de apotheek vast te leggen in een protocol en aan de medewerkers te geven en/of in de apotheek ook zichtbaar op te hangen.

Wat te doen bij een vermoeden van besmetting met corona?

Als er sprake is van (een vermoedelijk) contact tussen een medewerker en een met het corona virus besmette persoon, dient de GGD ingeschakeld te worden die volgens een vast protocol werkt.

Werknemer wil ondanks maatregelen niet werken, mag dat?

Wat nu als een werknemer vindt dat de maatregelen te weinig zijn? Mag hij werk weigeren en thuis blijven? Het antwoord daarop is kort gezegd nee, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden. De werkgever bepaalt hoe hij zich aan de regels van de overheid zal houden in het kader van de bestrijding van het corona virus. De werknemer is verplicht om te komen werken, ook als hij het niet eens is met de maatregelen die in de apotheek zijn genomen. Als er echt concrete en begrijpelijke klachten komen, kan de inspectie SZW worden ingeschakeld om de situatie te beoordelen. Ondertussen dienen de werknemers hun werkzaamheden te blijven uitvoeren. Als dit niet gebeurt en de werknemer niet op het werk verschijnt, betekent dit werkweigering met alle gevolgen van dien, waaronder het stopzetten van loon en uiteindelijk zelfs ontslag. Te allen tijde dient dit uiteraard te worden voorkomen omdat dit niet in het belang is van een goede zorgverlening. Goed overleg met het personeel in de apotheek is daarbij uiteraard essentieel en belangrijk. Als er naar aanleiding van kritiek van het personeel nog meer redelijke aanpassingen zijn te maken voor u als apotheker binnen redelijke grenzen, is het verstandig om naar die opties te kijken en het personeel weer gerust te kunnen stellen bij het doorvoeren daarvan.

Het zal in Nederland waarschijnlijk niet voorkomen, maar als een apotheek echt nagenoeg geen voorzorgsmaatregelen wil treffen en de kans op besmetting levensgroot is als een patiënt in de apotheek wellicht het corona virus bij zich draagt, dan kan er een situatie ontstaan dat een werknemer terecht het werk in de apotheek weigert. Hij kan dan feitelijk zijn verplichting om te komen werken opschorten, zolang de werkgever zich niet houdt aan de regels om voor een veilige werkomgeving te zorgen.

Contact/advies

Heef u nog vragen over dit onderwerp? Neem gerust contact met ons op voor advies en juridische ondersteuning. Kijkt u ook op onze website waar wij een apart onderdeel van de website speciaal voor de situatie rond het corona virus hebben ingericht.