De nieuwe Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen komt eraan
De Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 (Wmcz 2018) is onlangs aangenomen als nieuwe wet, ter vervanging van de huidige Wmcz. De Wmcz regelt de inspraak van cliënten bij zorginstellingen en de nieuwe wet zal naar verwachting op 1 juli 2020 in werking treden. Nu de nieuwe wet er is, is duidelijk dat er behoorlijk wat gaat veranderen voor zorgaanbieders en het is dus van groot belang dit in kaart te brengen.
Waarom een nieuwe Wmcz wet?
Medezeggenschap van cliënten in de zorg is belangrijk: cliënten hebben op die manier invloed op de besluitvorming in de zorg die zij krijgen. Daarnaast worden de wensen van cliënten kenbaar gemaakt, zodat zorgaanbieders weten wat er onder de cliënten leeft. Daarom wordt een goede wettelijke verankering noodzakelijk geacht. De huidige wet was aan een update toe, omdat de cliëntenraden niet altijd goed benut bleken te worden en de wet beter diende aan te sluiten bij de praktijk. Daarbij bleek er de wens te bestaan om de positie van de cliëntenraad te versterken. De nieuwe wet beoogt de struikelblokken waar cliëntenraden doorgaans tegenaan lopen uit de weg te ruimen.
Belangrijke veranderingen: opgelet!
De Wmcz 2018 zal voor veel zorgaanbieders een aantal (grote) veranderingen met zich meebrengen. Wij zetten de belangrijkste wijzigingen op een rijtje:
Wie moet een cliëntenraad instellen?
Een eerste wijziging is welke zorgaanbieders verplicht worden een cliëntenraad in te stellen. De koppeling met de WTZi-toelating wordt losgelaten. In de nieuwe wet zijn twee categorieën opgenomen (a en b). Het uitgangspunt van de nieuwe wet is dat (a) alle instellingen, zoals gedefinieerd in de Wkkgz waar door meer dan 10 personen zorg wordt verleend, verplicht zijn om een cliëntenraad in te stellen. Indien er sprake is van een zorginstelling (b) waar cliënten niet langer dan 1 dag kunnen verblijven (eerstelijns/ambulante zorg), dan is een cliëntenraad pas verplicht als er door meer dan 25 personen zorg wordt verleend. Dit zal wel afhangen van het soort zorg dat wordt verleend. De uitzonderingen worden uitgewerkt in het Besluit Wmcz 2018. In de conceptversie van dit besluit zijn apotheken bijvoorbeeld uitgezonderd; de verplichting tot het hebben van een cliëntenraad geldt dan dus niet.
Versterkte positie cliënten(raad)
Daarnaast wordt de positie van de cliëntenraad verstrekt door de introductie van het instemmingsrecht. Dit betekent dat een zorginstelling in de toekomst instemming nodig zal hebben van de cliëntenraad over bijvoorbeeld kwaliteit- en hygiënebeleid. Bovendien is de kans groot dat de medezeggenschapsregeling gewijzigd zal moeten gaan worden: hier moet de rol van de cliëntenraad namelijk uitgebreider in worden vastgelegd. Cliënten die langer dan zes maanden in een zorginstelling verblijven, hebben bovendien het recht op directe inspraak over onderwerpen die hun dagelijks leven raken. Een zorginstelling mag deze directe inspraak zelf inrichten, bijvoorbeeld door elke maand een bijeenkomst te organiseren in een gemeenschappelijke ruimte.
Meer verplichtingen zorgaanbieders
Ook krijgen zorginstellingen meer verplichtingen door de nieuwe wet. Zo is het beschikbaar stellen van financiële middelen wettelijk verankerd en ook de verplichting tot het ondersteunen in het inventariseren van de wensen van cliënten. Tot slot komt de uitvoering van de wet onder het toezicht te staan van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd.
De kous is nog niet af
Alhoewel de Wmcz 2018 is aangenomen, worden nadere regels nog in het ‘Besluit Wmcz 2018’ uitgewerkt. Zoals het concept van dit besluit nu is opgesteld, zal onder andere uit het besluit volgen dat apotheken en de GGD niet onder de Wmcz 2018 vallen. Uit het concept besluit volgt voor het medisch specialistisch bedrijf echter dat zij juist al bij 10 zorgverleners een cliëntenraad moeten instellen.
Kortom, de nieuwe wet brengt een uitbreiding van de bevoegdheden van de cliëntenraden en van de verplichtingen van zorginstellingen. Al lijkt 1 juli 2020 nog ver weg, de tijd gaat snel en het is dus aan te raden in kaart te brengen wat deze wetswijziging voor u als zorgaanbieder inhoudt.
Wij houden u op de hoogte over de ontwikkelingen rondom de Wmcz 2018. Wilt u meer weten over deze nieuwe wet en wat dit voor u gaat betekenen? Neem dan contact op met Elize Breugem via telefoonnummer: 030 233 2218.
