Kan de gemeente uitgekeerde pgb-gelden terugvorderen van een zorgaanbieder?

Op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo) kunnen personen die hulp of ondersteuning nodig hebben een beroep doen op hun gemeente. De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wmo. Hulp vanuit de Wmo kan in natura worden ontvangen, of middels een persoonsgebonden budget (pgb) worden ingekocht bij een zorgaanbieder. Het college van B&W (het college) besluit of iemand aanspraak maakt op financiering vanuit de Wmo. Maar wat gebeurt er als achteraf bijvoorbeeld blijkt dat het college een verkeerd besluit heeft genomen? Kan dit gevolgen hebben voor de zorgaanbieder waarbij de betreffende hulp is ingekocht? Dient deze bijvoorbeeld het ontvangen pgb aan de gemeente terug te betalen? Deze laatste vraag staat centraal in een uitspraak van 11 maart jl. gewezen door de Centrale Raad van Beroep (CRvB).

Besluit gemeente

Bij een verzoek om ondersteuning vanuit de Wmo dient een aanvrager / cliënt diverse gegevens aan de gemeente te verstrekken. Aan de hand van deze gegevens besluit het college of de cliënt in aanmerking komt voor ondersteuning uit de Wmo en of een pgb uitgekeerd kan worden. Bij het verstrekken van deze gegevens kan het voorkomen dat onjuiste of onvolledige gegevens aan het college worden verstrekt. Als de gemeente op een later moment vaststelt dat de juiste informatie tot een ander besluit zou hebben geleid, én de verstrekking van de onjuiste of onvolledige gegevens opzettelijk heeft plaatsgevonden, dan kan dit gevolgen hebben voor zowel de cliënt als voor de zorgaanbieder.

Bevoegdheid terugvorderen pgb bij zorgaanbieder

Uit de uitspraak van de CRvB volgt dat het college een besluit heeft genomen op basis van onjuiste gegevens. Volgens het college had de zorgaanbieder de cliënt gedwongen onjuiste opgave te doen van de verantwoording van het pgb. Hiermee had de zorgaanbieder volgens het college opzettelijk haar medewerking verleend aan de opzettelijke verstrekking van onjuiste gegevens door de cliënt. Daarom besloot het college om een bedrag van ruim €115.000 aan ten onrechte genoten pgb van de zorgaanbieder terug te vorderen. De zorgaanbieder stelde zich op het standpunt dat de gemeente niet de bevoegdheid heeft om het pgb bij de zorgaanbieder terug te vorderen, aangezien de zorgaanbieder geen (contractuele) relatie onderhoudt met het college. Het was, zo betoogde de zorgaanbieder, immers de cliënt die het pgb van de gemeente ontving.

De CRvB oordeelt echter dat het college op grond van de Wmo bevoegd is om aan de zijde van de zorgaanbieder het ten onrechte genoten pgb terug te vorderen. Uit artikel 2.4.1. lid 1 Wmo volgt namelijk dat het college bij opzettelijke verstrekking van onjuiste gegevens door de cliënt het ten onrechte genoten pgb terug kan vorderen van de betreffende cliënt én van degene die daaraan opzettelijk zijn medewerking heeft verleend. Uit de overgelegde stukken is, zo oordeelt de CRvB, op te maken dat de zorgaanbieder haar medewerking hieraan heeft verleend. De zorgaanbieder heeft de gegevens namelijk ingevuld en wist dat onjuiste informatie werd verstrekt. Zij had namelijk op de hoogte dienen te zijn dat door cliënt hulp werd opgegeven in de formulieren die in de praktijk nooit is verstrekt.

Opzettelijk

De zorgaanbieder nam ook nog het standpunt in dat het college het begrip ‘opzettelijk’ op een onjuiste manier heeft ingevuld. De CRvB heeft de wetsgeschiedenis er op nageslagen. Uit de wetsgeschiedenis volgt dat er sprake is van opzet indien een cliënt ‘willens en wetens’ onjuiste of onvolledige gegevens heeft verstrekt. Op basis van de aanwezige informatie meent de CRvB dat er sprake is van het opzettelijk verstrekken van onjuiste gegevens. Het college is daarom op grond van de Wmo gevoegd om het ten onrechte genoten pgb bij de betrokken zorgaanbieder terug te vorderen.

Derdenbeding

Sinds 1 april 2017 is het verplicht om in de Wmo-overeenkomst – de zorgovereenkomst die cliënt met de zorgaanbieder afsluit – een derdenbeding op te nemen. Uit dit derdenbeding volgt dat, indien het college het pgb heeft ingetrokken of heeft herzien omdat het te veel pgb heeft verstrekt en dit is veroorzaakt door toerekenbaar handelen van de zorgaanbieder, de gemeente een vordering heeft op die zorgaanbieder. Kortom, tegenwoordig dient expliciet uit de zorgovereenkomst te volgen dat de gemeente een vordering heeft op de zorgaanbieder indien het aan haar te wijten is dat de gemeente te veel pgb heeft verstrekt.

In de onderhavige uitspraak van de CRvB was het pgb door het college echter toegekend vóór de verplichting van het derdenbeding van 1 april 2017. Er was daarom door cliënt en zorgaanbieder geen derdenbeding in de Wmo-overeenkomst opgenomen. Dit stond er volgens de rechter echter niet aan in de weg dat het college het pgb van de zorgaanbieder kon terugvorderen.

Conclusie

In beginsel kan het college bij een besluit dat, naar later blijkt, gebaseerd is op onjuiste gegevens niet bij zorgaanbieders ontvangen gelden terugvorderen. Echter, het college kan de zorgaanbieder wél aanspreken indien blijkt dat er een besluit is genomen op basis van opzettelijk verstrekte onjuiste gegevens waaraan de zorgaanbieder opzettelijk haar medewerking aan heeft gegeven. Mocht u als zorgaanbieder uw cliënten helpen bij het verstrekken van gegevens, bijvoorbeeld bij het invullen van de formulieren t.a.v. een Wmo-aanvraag, dan is het dus van belang dat u bekijkt of alles volledig en juist is ingevuld en of de informatie klopt. Zodra u daar aan meewerkt kan het namelijk zo zijn dat u ook de verantwoordelijkheid draagt voor de juistheid van die informatie, met alle gevolgen van dien als blijkt dat het niet klopt.