Overdragen vordering aan factoringbedrijf is niet vrijblijvend

Het overdragen van vorderingen aan een factoringmaatschappij is in de zorg een veelvoorkomend fenomeen. Factoring kan een oplossing bieden voor administratieve rompslomp en kan behulpzaam zijn bij het declareren van geleverde zorg. Het overdragen van vorderingen aan een factoraar is echter niet vrijblijvend, zoals blijkt uit een uitspraak van de rechtbank Rotterdam. Wat was er aan de hand? En welke lessen kunnen zorgaanbieders hieruit trekken?

Wat is factoring?

Factoring is het overdragen van een openstaande vordering aan een partij die deze zal innen in ruil voor betaling van een deel van deze vordering. In de zorg is het niet ongebruikelijk dat vorderingen worden overgedragen aan bijvoorbeeld factoringbedrijven. Deze overdracht gebeurt onder andere door middel van een zogenaamde akte van cessie.

Wat is een akte van cessie?

Een akte van cessie is een overeenkomst waarbij de vordering die een partij heeft op een derde wordt overgedragen aan een andere partij. Veelal wordt daarvoor een koopsom betaald die een percentage van de vordering betreft. Dit percentage is vaak mede afhankelijk van het risico dat de betreffende vordering wel of niet geïnd kan worden.

Factoring

De condities waaronder factoringbedrijven werken zijn verschillend en kunnen neerkomen op het feitelijk opkopen van de vorderingen, maar ook komt het geregeld voor dat vorderingen alleen worden overgenomen voor zover deze geïncasseerd konden worden, waarna deze vorderingen na afloop weer terug overgedragen kunnen worden (retrocessie). Feitelijk een tijdelijke overdracht van de vordering dus. Factoring is met name relevant voor zorgaanbieders die zonder overeenkomst werken, omdat zij veelal niet rechtstreeks kunnen declareren bij de zorgverzekeraar.

Cessieverbod in polisvoorwaarden

Om meer grip te krijgen op niet-gecontracteerde zorgaanbieders hebben zorgverzekeraars massaal een cessieverbod in hun polisvoorwaarden opgenomen. Nadat dit cessieverbod eerst nog niet in alle gevallen helemaal juist was geformuleerd waardoor dit cessieverbod geen goederenrechtelijke werking had en daardoor niet aan de zorgaanbieder kon worden tegengeworpen, hanteren nagenoeg alle zorgverzekeraars inmiddels een wel sluitend cessieverbod. Hierdoor kunnen zorgaanbieders – ook niet meer via een akte van cessie – rechtstreeks declaraties indienen bij de zorgverzekeraar en rechtstreeks van de zorgverzekeraar betaald krijgen.

Cessieverbod en factoring

Het cessieverbod in de polisvoorwaarden heeft ook invloed op factoringbedrijven. Daar waar factoringbedrijven voorheen een groot deel van de facturen die aan hen gecedeerd waren gemakkelijk konden innen door deze in te dienen bij de zorgverzekeraar (‘clearing’), kan dat voor bepaalde zorgsoorten ten aanzien van niet-gecontracteerde zorgaanbieders nu niet meer. De partij die de vordering heeft overgenomen heeft immers niet meer rechten dan de partij van wie de vordering was. Dus als de zorgaanbieder niet rechtstreeks betaling van de zorgverzekeraar kan verlangen, kan de factoraar dat (behoudens eventuele afwijkende afspraken die de factoraar daarover met de zorgverzekeraar heeft gemaakt) ook niet.

Uitspraak rechtbank

In een uitspraak van de Rechtbank Rotterdam van 11 februari 2021 is een dergelijke situatie aan de orde geweest. Uit de uitspraak volgt dat de zorgaanbieder in kwestie voor vorderingen die waren overgedragen aan het factoringbedrijf zelf betalingen van de zorgverzekeraar had ontvangen. De zorgaanbieder wilde daar geen inzage in geven. Het factoringbedrijf vorderde van de rechter transparantie van de zorgaanbieder over de bedragen die zij rechtstreeks ontvangen had.

De zorgaanbieder verweerde zich o.a. door te stellen het factoringbedrijf niet alle vorderingen had betaald.

De rechter maakt hier korte metten mee. Wat betreft het betaald zijn van de vorderingen die aan het factoringbedrijf overgedragen zijn stelt de rechter dat dit mogelijk relevant is voor de eventuele vordering die de zorgaanbieder op het factoringbedrijf heeft, maar niet relevant is voor de vraag of de vordering is overgedragen. De rechter oordeelt dat de zorgaanbieder inzage moet geven in de betalingen die zij heeft ontvangen.

Overdracht van de vordering staat los van betaling

Als de vordering is overgedragen aan het factoringbedrijf, dan verliest de zorgaanbieder het recht om zelf aanspraak te maken op betaling. De vordering is een goed dat is overgedragen, waardoor de zorgaanbieder dat goed niet meer heeft. In de praktijk komt het wel voor dat ondanks dat de vordering is overgedragen, de patiënt of de verzekeraar toch aan de zorgaanbieder betaalt.

Vaak is in dergelijke situaties afgesproken dat de zorgaanbieder eventueel door hem ontvangen betalingen moet doorstorten aan het factoringbedrijf. Immers, de vordering is niet langer van de zorgaanbieder, maar van het factoringbedrijf.

Wat deze uitspraak ons leert is dat de cessie los staat van het al dan niet door het factoringbedrijf betaald hebben voor de overgedragen vordering. Ook in die situatie is de vordering wel overgedragen en kan alleen het factoringbedrijf aanspraak maken op betaling. Het kan dus voorkomen dat de zorgaanbieder, voordat hij zelf (het overeengekomen deel) heeft ontvangen voor zijn facturen, zelf wel al het recht op betaling heeft overgedragen. Dit zal met name in faillissementssituaties een belangrijke rol kunnen spelen.