Regeling Zorg en Dwang

Zorgaanbieders die onvrijwillige zorg in de zin van de Wet zorg en dwang (Wzd) verlenen zijn verplicht om een zorgverantwoordelijke aan te stellen. Tevens zijn zorgaanbieders op basis van de Wzd verplicht om regelmatig informatie over de verleende onvrijwillige zorg aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) te overleggen. De Wzd vult deze verplichtingen niet nader in, de Regeling zorg en dwang kleurt deze verplichtingen in. Uit de regeling volgt o.a. welke personen als zorgverantwoordelijke aangewezen kunnen worden, wie als externe deskundige door het CIZ benaderd kan worden en hoe informatie aan de IGJ moet worden aangeleverd.

Zorgverantwoordelijke

De naam zegt het al, bij deze functie hoort een grote verantwoordelijkheid. De zorgverantwoordelijke is in algemene zin verantwoordelijk voor de zorg van de cliënt en draagt zorg voor het opstellen, vaststellen en het uitvoeren en evalueren van het zorgplan.

In de Regeling zorg en dwang zijn diverse personen aangewezen die de functie van zorgverantwoordelijke kunnen bekleden:

1. orthopedagoog – generalist;
2. gezondheidspsycholoog;
3. verpleegkundige;
4. physician assistant;
5. verzorgende IG;
6. degene met een diploma zoals bedoeld in artikel 6.4.1. van de Wet educatie en beroepsonderwijs voor: agogisch medewerker GGZ, begeleider gehandicaptenzorg, begeleider specifieke groepen, persoonlijk begeleider gehandicaptenzorg, persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen en thuisbegeleider;
7. degene met een diploma zoals bedoeld in artikel 6.13 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek voor: applied behavioral and social sciences, behavioural and social sciences, gezondheid en leven, pedagogiek, pedagogische wetenschappen, psychologie en sociaal pedagogische hulpverlening.

De zorgaanbieder beslist zelf wie hij uit deze kring als zorgverantwoordelijke aanwijst. Dit is afhankelijk van de cliënt en diens situatie. In dit kader is het goed een vergelijking te maken met de Wvggz. De eisen die gesteld worden aan de zorgverantwoordelijke op grond van de Wvggz zijn strenger aangezien de zorgverantwoordelijke op basis van de Wvggz een BIG-geregistreerde HBO-er moet zijn. Hierin is dus een verschil op te merken tussen beide wetgevingen.

Externe deskundige

Als een cliënt niet instemt maar zich ook niet tegen opname verzet, kan het CIZ een indicatie geven voor opname en verblijf. Daarbij is het van belang dat het CIZ zorgvuldig beoordeelt of er wel of geen sprake is van onvrijwilligheid. Als er namelijk sprake zou zijn van onvrijwilligheid dan is een rechterlijke toetsing vereist. Bij twijfel over onvrijwilligheid van de cliënt schakelt het CIZ een ‘externe deskundige’ in ter beoordeling hiervan. De Regeling zorg en dwang verwijst naar het Besluit zorg en dwang (Bzd) voor invulling van die functie.

Volgens het Bzd is dit voor een cliënt met een verstandelijke beperking:

1. een arts voor verstandelijke gehandicapten;
2. een psychiater;
3. een gezondheidszorgpsycholoog;
4. orthopedagoog-generalist;
5. een verpleegkundige.

Voor een cliënt met een psychogeriatrische aandoening is dit:

1. een specialist ouderengeneeskunde;
2. een psychiater;
3. een gezondheidszorgpsycholoog, of;
4. een verpleegkundige.

Aanleveren gegevens IGJ

De Wzd verplicht de zorgaanbieder om ten minste eens per 6 maanden aan de IGJ gegevens te verstrekken over de feitelijk verleende onvrijwillige zorg. De Regeling zorg en dwang maakt duidelijk in welke vorm deze gegevens moeten worden aangeleverd. De regeling bevat als bijlage een format: ‘Format digitaal overzicht onvrijwillige zorg’. De zorgaanbieder dient het format te hanteren. De zorgaanbieder dient daarnaast bij die gegevens ook een analyse toe te voegen zodat het overzicht een context heeft. Het doel van de verstrekking van deze informatie is dat zorgaanbieders lering kunnen trekken over waarom en hoe zij onvrijwillige zorg leveren.

De wijze van verstrekking van de gegevens volgens de regeling verschilt ten opzichte van de registratie van onvrijwillige zorg volgens de Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). Onder de Wet Bopz dient een zorgaanbieder elke separate dwangmaatregel te melden bij de IGJ. De regeling verplicht een zorgaanbieder dus elk half jaar gegevens in een bepaald format aan te leveren met een analyse daarvan. Hiermee wordt, hopelijk, de administratieve last van zorgaanbieders verminderd.

Implementatie Wzd & Wvggz

Wilt u meer weten over de implementatie van de Wzd en de Wvggz? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief.

Bekijk ook deze artikelen over de wet zorg en dwang:

> IGJ publiceert toezichtvisie op onvrijwillige en verplichte zorg
> Wet zorg en dwang: wie houdt toezicht?
> Dwang in de zorg thuis
> Samenloop Wzd en Wvggz
> Wvggz: zorgvuldige afweging van passende zorgverlening
> Crisissituaties binnen de Wzd en Wvggz

Masterclass Wzd en Wvggz – 27 oktober 2020

Mocht u meer informatie willen hebben de Wet zorg en dwang en Wet verplichte GGZ?

Wellicht is de masterclass van 27 oktober iets voor u? Klik hier voor meer informatie.