Tuchtrecht in tijden van crisis
Onlangs werd bekend dat er tijdens de coronacrisis (tot 10 april jl.) 70 tuchtklachten zijn ingediend bij de tuchtcolleges voor de gezondheidszorg. In dezelfde periode in 2019 werden er 133 tuchtklachten ingediend. Hoewel de jaarcijfers van de tuchtcolleges nog niet zijn gepubliceerd is al wel duidelijk dat de afgelopen periode een stuk minder tuchtklachten zijn ingediend. De huidige crisis lijkt dus een dempend effect op het aantal klachten te hebben. Hoe komt het dat er minder geklaagd wordt? Zou er sprake zijn van een blijvend effect, in die zin dat het vertrouwen in de zorgverleners blijvend is vergroot?
Meer rechtszaken tijdens crises
Het fenomeen dat tijdens deze crisis minder tuchtzaken worden ingediend is opmerkelijk, daar het over het algemeen zo is dat in tijden van crisis meer geprocedeerd wordt. Dit laat zich verklaren door het feit dat tijdens crises (zakelijke) relaties en de daarmee samenhangende juridische relaties onder druk komen te staan. Denk daarbij bijvoorbeeld aan arbeidsrelaties. Het fenomeen dat na lange vakanties het aantal echtscheidingen stijgt is ook al langer bekend.
Hoewel er op dit moment weinig tot geen fysieke zittingen plaatsvinden kunnen procedures wel op de gebruikelijke wijze aanhangig gemaakt worden en dit gebeurt ook. Zo is het aantal faillissementen sinds de start van de Corona-crisis enorm toegenomen. Hoe komt het dan dat tijdens deze coronacrisis in het tuchtrecht een ander patroon met minder tuchtklachten zichtbaar is?
Klagen ten tijde van crises
Sinds het begin van de intelligente “lock down” is de reguliere zorg grotendeels gestopt en werd er slechts zorg werd verleend in acute situaties. Dit heeft uiteraard tot gevolg gehad dat er minder reguliere bezoeken aan zorgverleners hebben plaatsgevonden. Dit heeft tot gevolg dat er ook minder (geneeskundige) behandelingen plaatsgevonden. Het kan derhalve zo zijn dat er simpelweg minder ‘fout is gegaan’. Zou het zo eenvoudig zijn ? Waarschijnlijk niet. Immers, er zou, juist nu, geklaagd kunnen worden over het feit dat er geen zorg wordt verleend, dat een operatie wordt uitgesteld, dat er gewerkt wordt met of juist zonder persoonlijke beschermingsmiddelen of dat er een vertraging is ontstaan in het stellen van een diagnose en/of dat de wachttijden oplopen. In De Volkskrant viel in dat verband al te lezen dat er zich in de ziekenhuizen een “schaduwcrisis” aan het voltrekken is.
Wellicht kan de oorzaak voor de afname van het aantal tuchtklachten dan worden gevonden in de psychische gesteldheid van mensen. Onderzoeken laten zien dat het in een periode van quarantaine met de psychische gesteldheid bergafwaarts gaat. Spanningen worden uitvergroot en depressies kunnen op de loer liggen. Ook het wegvallen van structuur en routine, angst om besmet te raken, financiële onzekerheden en gebrek aan sociale contacten kunnen tot angstgevoelens lijden. Onder dergelijke omstandigheden ligt het wellicht ook niet zo voor de hand om een klacht tegen een zorgverlener in te dienen. De prioriteiten en de focus liggen simpelweg ergens anders, te weten op het overleven in het dagelijkse leven en niet op het indienen van tuchtklachten.
Blijvend effect of stilte voor de storm?
Sinds woensdagavond is bekend dat Nederland langzaam aan weer ‘van het slot gaat’. Mensen met contactberoepen mogen weer aan het werk, uiteraard met in achtneming van voorzorgsmaatregelen. De restaurants en terrassen mogen per 1 juni aanstaande, onder voorwaarden, weer open en het openbaar vervoer breidt de dienstregeling weer voorzichtig uit. Kortom, het begin van het ‘normale’ leven is in zicht. Het is dan ook niet waarschijnlijk dat er blijvend minder tuchtklachten worden ingediend. Als de leef-en werkomstandigheden weer genormaliseerd zijn, de reguliere zorg weer wordt hervat, het aantal behandelingen weer toeneemt en overleven weer leven wordt, is de verwachting dat het aantal tuchtklachten weer toeneemt. Of er daadwerkelijk sprake zal zijn van een storm aan tuchtklachten zal alleen de tijd ons leren. Wij hopen dat de waardering voor zorgverleners in deze tijd is toegenomen, en dat men beseft dat veruit het grootste deel van de zorgverleners ter goede trouw en naar eer en geweten handelt en zich volledig inzet voor zijn of haar patiënt. Dat besef resulteert wellicht in een blijvend dempend effect op het aantal tuchtklachten.
Wordt u onverhoopt geconfronteerd met een tuchtklacht dan is het van belang dat er een goed verweer wordt gevoerd en dat u strategisch nadenkt over de wijze waarop u dat verweer wenst te voeren. Kijkt u voor meer informatie daarover op deze pagina.
