Recent schreven wij een artikel over hoe om te gaan met een inzageverzoek door nabestaanden. In dit artikel bespraken we dat een nabestaande onder andere inzage mag krijgen in het medisch dossier als diegene daar een zwaarwegend belang bij heeft. Een voorbeeld van een zwaarwegend belang is het vermoeden dat er een medische fout is gemaakt door de zorgverlener. Hierbij kan het voorkomen dat de nabestaande van een overleden patiënt meent dat dit vermoeden er wel is, maar de zorgverlener niet en om die reden het dossier niet wordt verstrekt. In zo’n geval kan een onafhankelijke arts worden verzocht om het relevante dossier te bestuderen en te oordelen of het weigeren van de verstrekking door de zorgverlener gerechtvaardigd is. Hoe dit precies werkt, bespreken we in dit artikel.
Wanneer kan een onafhankelijke arts worden benaderd?
In artikel 7:458b BW staat dat als inzage in of afschrift van een medisch dossier van een overleden patiënt wordt gevraagd, omdat een vermoeden bestaat van een medische fout en de zorgverlener dit weigert, de verzoeker een onafhankelijke arts kan aanwijzen aan wie het dossier wordt verstrekt. De arts beoordeelt vervolgens of het weigeren van de verstrekking gerechtvaardigd is.
Goed om op te merken is dat deze situatie zich alleen voordoet als iemand zich beroept op een zwaarwegend belang, dus niet als de patiënt bij leven toestemming heeft gegeven voor de inzage door bijvoorbeeld nabestaande(n) of als inzage wordt verzocht omdat een incident in de zin van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg heeft plaatsgevonden en daarvan mededeling is gedaan.
In de KNMG-handreiking Inzage in medische dossiers door nabestaanden wordt de tussenkomst van een onafhankelijke arts verder uitgewerkt. Zo mag de onafhankelijke arts uitsluitend de relevante en noodzakelijke gegevens uit het medisch dossier ontvangen.
Wie doet het verzoek aan de onafhankelijke arts?
In de wet staat dat de verzoeker, dus degene die inzage wil krijgen, een onafhankelijke arts kan aanwijzen. In de praktijk zal dit voor veel mensen lastig zijn; zij kennen bijvoorbeeld geen andere arts en weten ook niet hoe ze een onafhankelijke arts moeten vinden. Vaak zal de zorgaanbieder hier dus bij helpen, wat ook in haar belang is, omdat zo een eventuele procedure mogelijk kan worden voorkomen. Soms zijn online specialisten te vinden, zoals via de website van Verenso, de vereniging voor specialisten ouderengeneeskunde.
Eisen aan onafhankelijke arts
De onafhankelijke arts moet wel aan een aantal eisen voldoen. De arts moet BIG-geregistreerd zijn; onafhankelijk zijn t.o.v. de zorgaanbieder en de aanvrager; en deskundig zijn om te kunnen beoordelen of er sprake is van een vermoeden van een medische fout dat een zwaarwegend belang oplevert om het dossier in te zien. De onafhankelijkheid houdt in dat er in ieder geval geen sprake mag zijn van een werk- of privérelatie tussen de arts en de zorgaanbieder en de verzoeker. De onafhankelijke arts moet zelf de grenzen van zijn bekwaamheid en bevoegdheid bewaken, maar zal in ieder geval voldoende (medisch-inhoudelijke) kennis moeten hebben om te kunnen beoordelen of de zorgverlener met een bepaald specialisme redelijkerwijs kon concluderen dat een vermoeden van een medische fout niet aannemelijk is.
In de wet wordt gesproken over een arts, maar volgens de KNMG-handreiking het mag ook een andere zorgverlener zijn, zeker als de zorgverlener die het inzageverzoek weigert ook niet een arts is.
Is het oordeel bindend?
Het oordeel van de onafhankelijk arts is bindend als de weigering tot inzage onterecht was; dan moet de zorgverlener het dossier verstrekken aan de verzoeker. Als de weigering terecht was, kan de verzoeker nog naar de rechter om een oordeel te vragen. De verzoeker behoudt dus altijd de mogelijkheid om een juridische procedure te starten, bijvoorbeeld door middel van een kort geding (indien er een spoedeisend belang is). Wel is het raadplegen van een onafhankelijke arts een manier om dit te voorkomen.
Kortom, voor de zorgverlener / zorginstelling is het oordeel van de onafhankelijk arts bindend, voor de verzoeker niet.
Mocht u in de praktijk te maken krijgen met een lastig inzageverzoek van een patiënt of nabestaande(n), neemt u dan gerust contact met ons op.
