Indiana Jones en de ongecontracteerde zorg

De vlag zal uitgegaan zijn bij Zilveren Kruis toen ze op 10 juli jl. in hoger beroep in het gelijk gesteld werd. Het cessieverbod is weer onverminderd van kracht en het hof ziet ook geen problemen met het vragen van een machtiging vooraf bij ongecontracteerde zorgaanbieders. Bovendien is Zilveren Kruis niet verplicht betaalovereenkomsten aan ongecontracteerde zorgaanbieders aan te bieden. Slecht nieuws voor de ongecontracteerde zorgaanbieder.

Op 10 juli jl. schreef Lex Geerts al een kort artikel waarin de problemen die dit gaat opleveren al zijn omschreven. Zelf ben ik een beelddenker. En als ik deze uitspraak lees en denk aan de ongecontracteerde zorgaanbieders, dan denk ik aan ‘Indiana Jones en The Temple of Doom’. En nee niet die vieze stukjes met al die beestjes, maar het laatste stuk van de film waarbij Indiana Jones op de vlucht slaat en vast zit op een touwbrug boven een ravijn vol krokodillen.

En dat plaats ik dan in de context van ongecontracteerde zorg. Ik stel me voor dat de brug over het ravijn staat voor de mogelijkheid die je als patiënt hebt om zorg bij een ongecontracteerde zorgaanbieder af te nemen. De touwen van de touwbrug bestaan uit de cessie, de betaalovereenkomst en het zonder machtiging kunnen werken. Er hangt nog een vierde touw, namelijk de bereidheid van de ongecontracteerde zorgaanbieder om de zorg te leveren. Met deze uitspraak zijn drie van de vier touwen doorgehakt. De brug die dient als basis voor de vrije artskeuze hangt feitelijk alleen nog aan het overgebleven touw, de bereidheid van de ongecontracteerde zorgaanbieder om deze zorg te leveren. Hoe lang zal dat nog goed gaan?

Koorddansen

Een touwbrug van één touw is geen brug meer, dat is koorddansen. Dat vergt bijzondere vaardigheden en dat hou je maar een beperkte tijd vol. Daar moet dus iets gebeuren. Dat kan door een nieuw touw te creëren, waardoor wat meer zekerheid komt en dit probleem wordt opgelost. Daar zijn wel mogelijkheden voor, maar het wordt wel steeds lastiger.

Komt er geen oplossing dan voorzie ik een andere weg. De meesten van ons kunnen het einde van de film vast wel herinneren (spoiler alert). Aan het eind van de film is het Indiana Jones zelf die het laatste touwtje doorhakt waardoor de brug breekt en hij naar de overkant slingert zich vastklampend aan de restanten van de touwen die er nog waren. En dat is wat, hoe betreurenswaardig ook, in dit geval misschien ook gaat gebeuren.

Bandbreedte

Wat bedoel ik hiermee? Doordat het ongecontracteerde zorgaanbieders zo lastig wordt gemaakt om hun werk te blijven verrichten komt er een moment dat ongecontracteerde zorgaanbieders stoppen met het in zorg nemen van verzekerden van verzekeraars die deze beperkingen in hun overeenkomst hebben opgenomen. Dan gaan zondermeer problemen ontstaan. Want dan zal duidelijk worden dat de volumemaatregelen, die zijn opgenomen in de overeenkomsten die gecontracteerde aanbieders met de zorgverzekeraar hebben gesloten, tot gevolg hebben dat gecontracteerde zorgaanbieders niet in staat zijn het deel van de zorg dat nu door ongecontracteerde zorgaanbieders wordt opgepakt, op te lossen.

Met volumemaatregelen doel ik niet op het omzetplafond, zoals in de uitspraak van het hof naar voren is gebracht. Al zal ook dat  een probleem worden als ongecontracteerde aanbieders stoppen, want dan gaan de gecontracteerde aanbieders problemen krijgen met hun budget. Een groter probleem verwacht ik bij de bandbreedte afspraken op grond waarvan gecontracteerde zorgaanbieders soms gemiddeld 12 uur zorg per maand mogen leveren. Gemiddeld! Dat is minder dan 3 uur per week!

Geschokt

Wellicht is het goed om in herinnering te noemen de casus waar nieuwsuur in 2015 aandacht aan heeft besteed. Terminale patiënten, die thuis wilden sterven, hebben dit niet kunnen doen en zijn in het ziekenhuis gestorven omdat er onvoldoende budget ter beschikking was gesteld aan gecontracteerde aanbieders in de regio.

Kennelijk zijn dit soort pijnlijke voorbeelden nodig om verandering te bewerkstelligen. Kennelijk moet eerst het probleem ontstaan, zodat de maatschappij geschokt kan reageren en wij er allemaal weer wat aan gaan doen. Wel sneu voor de patiënten die daar in de tussentijd de dupe van zijn. En dat zullen met name de meest kwetsbare patiënten zijn: de patiënten die de meeste uren zorg nodig hebben en dus voor gecontracteerde aanbieders niet de meest gewenste klanten zijn. De vraag is: gaan ongecontracteerde zorgaanbieders net als Indiana Jones het touw doorhakken of  blijven ze nog een tijdje koorddansen in afwachting van een nieuw touw?