Regeldruk in de zorg: een duivels dilemma

Iedereen is het er wel over eens: de regeldruk in de zorg is te hoog en moet worden teruggebracht. Maar de ervaring tot nu toe leert dat ondanks alle initiatieven als “ontregel de zorg” de regeldruk eigenlijk alleen maar toe lijkt te nemen. Want dat ontregelen van de zorg moeten we natuurlijk wel goed regelen.

Waar komt dat nou vandaan? Er zijn vele oorzaken. Met de invoering van de marktwerking nam ook de behoefte van financiers zoals zorgverzekeraars toe om de kwaliteit van zorg te meten om efficiënt en selectief zorg te kunnen inkopen. Om de kwaliteit te kunnen meten worden patiëntervaringen gemeten en moet de uitkomst meetbaar worden gemaakt. En om dat te bewerkstelligen moet er data verzameld worden. De zorgaanbieders moeten die data aanleveren. Dat kost veel tijd. Zeker nu vaak meer wordt gevraagd dan strikt nodig is omdat niet vanuit de zorgaanbieder wordt gedacht.

Daarnaast komt het af en toe voor dat boosdoeners de complexe regels in de zorg misbruiken en dat soort gevallen wordt enorm opgeblazen. En dan moeten de goeden onder de kwaden lijden. Want om fraude te voorkomen worden extreem veel nieuwe regels ingevoerd. Contracten van zorgverzekeraars lijken eerder op een uitgave van “Oorlog en Vrede” dan op een beknopte en begrijpelijke weergave van zakelijke afspraken.

Zorgaanbieders signaleren zelf waar het vaak fout gaat. Maar ook dat gaat niet zonder slag of stoot. Tekenend is dat een zorginstelling onlangs een zogenaamde “Kafka knop” instelde om onnodige regelgeving te signaleren. En binnen de kortste keren bleek dat er regels moesten worden gemaakt om het gebruik van de Kafka knop in te perken. Lachwekkend als het niet zo triest zou zijn.

Probleem is dat partijen elkaar gevangen houden. Zorgaanbieders moeten aan regels voldoen om afspraken te maken met zorgverzekeraars waardoor de regeldruk groter wordt. Die moeten op hun beurt van toezichthouders de naleving van die afspraken monitoren en dat vergt ook weer regels. En de toezichthouders verwijzen weer naar wet- en regelgeving. Dus blijven wij aan de gang. Iedereen is van goede wil, maar blijft in hetzelfde cirkeltje ronddraaien.

De vraag is of het afschaffen van een formuliertje hier en daar veel verbetering gaat brengen. Het is eerder een kwestie van mindset, waarin -te beginnen met de wetgever- meer ruimte moet worden geboden om zorgaanbieders het vertrouwen te geven dat ze verdienen. Vertrouwen dat zij op de juiste en doelmatige wijze de zorg verlenen, maar ook de wetenschap dat misbruik hard wordt afgestraft. High Trust, High Penalty, maar wel met redelijke en reële condities.

Big-data zullen wat dat betreft mogelijk al op korte termijn uitkomst bieden. Mits met respect van de privacyregels en algoritmes die objectief meten en niet vanuit financieel belang worden gedreven. En waar afwijken van het gemiddelde niet gelijk staat aan afrekenen, maar een open dialoog. Met big data en artificial intelligence kunnen zorgaanbieders ontlast worden bij het meetbaar maken van de kwaliteit van zorg.  Het belang daarvan zal de komende tijd navenant gaan toenemen en waarschijnlijk meer voeten in de aarde gaan krijgen op het gebied van vermindering van regeldruk dan de huidige goed bedoelde initiatieven.

Wij gaan het allemaal meemaken, tenminste als we knappe programmeurs kunnen vinden die dat in kunnen regelen.