Tussenrapportage: ‘uitgangspunten toezicht ACM op zorgaanbieders in de eerste lijn’
In september 2015 heeft ACM haar ‘uitgangspunten toezicht ACM op zorgaanbieders in de eerste lijn’ uitgebracht met als doel om de grote terughoudendheid onder eerstelijns zorgaanbieders bij zorginhoudelijke samenwerkingsinitiatieven weg te nemen. ACM monitort actief hoe de uitgangspunten in de praktijk worden ervaren en de effectiviteit ervan.
De uitgangspunten
Zolang de samenwerking in het belang van de patiënt geschiedt en van schadelijke afstemming geen sprake is, moedigt ACM de zorgaanbieders aan om samen te werken en gezamenlijk de zorg te verbeteren, zonder zich daarbij onnodig te laten belemmeren door veronderstelde mededingingsrisico’s. Oplossen van het probleem staat centraal en eventueel optreden van ACM is gericht op snelle en effectieve aanpassing van de ongewenste elementen van de samenwerking. Kortom, eerst een tik op vingers voordat ACM overgaat tot het uitdelen van boetes.
Uitkomst tussenrapportage
Het overgrote deel van de gezamenlijke initiatieven is zuiver gericht op het verbeteren van de zorg in het belang van de patiënt. Dit zijn exact de zorginhoudelijke samenwerkingsverbanden waar ACM ruimte voor heeft willen geven. Dit betreffen ook zorginhoudelijke projecten waarbij overleg plaatsvindt over (financiële) randvoorwaarden en waarbij de samenwerking gevolgen heeft voor de keuzemogelijkheden van de patiënt.
Initiatieven die met name gericht zijn op het versterken van de onderhandelingspositie vormen de uitzondering. Deze initiatieven kunnen tot goede innovatieve ideeën leiden en vormen voor ACM tot op heden geen aanleiding om in te grijpen. ACM vertrouwt hierbij ook op signalen uit het veld, met name van zorgverzekeraars. ACM is duidelijk: een gesprek over (financiële) randvoorwaarden kan, maar ingrijpen is noodzakelijk als dat gesprek ontaardt in bijvoorbeeld een collectieve weigering om een aanbod te accepteren. De uitwerking van de uitgangspunten zal zich de komende tijd verder moeten bewijzen en ACM zal waar nodig helderheid verschaffen over de grenzen.
Als belemmerende factoren op weg naar samenwerking worden gezien de verschillende belangen van samenwerkende partijen en de zorgverzekeraars die veel onderbouwing vragen en in een laat stadium projecten alsnog afwijzen. Terwijl zorgverzekeraars ervaren dat zij vaak te laat betrokken worden bij projecten en daardoor niet hebben kunnen meedenken over de voor- en nadelen van het project en slechts als geldschieter dienen.
Over het algemeen ervaren zorgaanbieders – voor zover zij bekend zijn met de uitgangspunten – meer ruimte bij zorginhoudelijke samenwerkingsinitiatieven vanuit het mededingingstoezicht na het uitbrengen van de uitgangspunten. ACM zal de komende tijd meer aandacht besteden aan de toenemende bekendheid van de zorgaanbieders met de uitgangspunten en de contractsbesprekingen tussen eerstelijns zorgaanbieders en zorgverzekeraars.
Tips!
ACM geeft zorgaanbieders als tip om patiënten(organisaties) en zorgverzekeraars zoveel mogelijk bij zorginhoudelijke samenwerkingsinitiatieven te betrekken om bij mogelijke spanning met de mededingingswet gezamenlijk de voor- en nadelen van het initiatief te kunnen afwegen. Dit gebeurt nu nog te weinig en is wel een belangrijke voorwaarde voor een goede uitwerking van de uitgangspunten. Zo kunnen partijen gezamenlijk de grenzen van de samenwerking en verbeterinitiatieven bewaken.
ACM heeft tot slot aangegeven bereid te zijn om op verzoek van partijen de ruimte en spelregels vanuit mededingingsoogpunt aan de gezamenlijke onderhandelingstafel verder toe te lichten.
