Beleidswijziging NZa zorgspecifieke concentratietoets per 1 januari 2025
De Nederlandse Zorgautoriteit (“de NZa”) heeft met ingang van 1 januari 2025 een aantal wijzigingen in het beleid met betrekking tot de zorgspecifieke concentratietoets doorgevoerd. In dit artikel gaan we daar nader op in.
Zorgspecifieke concentratietoets
De zorgspecifieke concentratietoets bij de NZa houdt – kort gezegd – in dat zorgaanbieders in bepaalde situaties geen fusie, overname of anderszins concentratie mogen realiseren zonder voorafgaande, schriftelijke goedkeuring van de NZa. De toets is van toepassing als minimaal één van de betrokken zorgaanbieders in de regel zorg doet verlenen door minimaal vijftig personen. De zorgaanbieder(s) op wie de zorgspecifieke concentratietoets van toepassing is, moet(en) een aanvraagformulier invullen waarin onder meer wordt toegelicht in welke regio de aanbieder actief is, wat het karakter is van de concentratie, wat de verwachte effecten van de beoogde concentratie zijn en hoe stakeholders zoals cliënten, personeel en zorgfinanciers betrokken zijn bij deze beoogde concentratie.
Vermindering administratieve lasten bij zorgspecifieke concentratietoets
Het beleid ten aanzien van de zorgspecifieke concentratietoets is gewijzigd om de administratieve last die komt kijken bij een concentratieaanvraag te verminderen. De beleidswijzigingen van de NZa zien op drie aspecten van de zorgspecifieke concentratietoets en gaan in per 1 januari 2025:
- de toelichting die de zorgaanbieder geeft op de beoogde gevolgen van de concentratie voor cliënten en ondersteunende processen,
- het aanleveren van financiële gegevens, en
- een uitzondering op de hoofdregel inzake het betrekken van het personeel van de betrokken organisaties.
Voor het overige blijft de procedure voor de Zorgspecifieke Concentratietoets ongewijzigd. Voor meer informatie daarover verwijzen wij naar onze eerdere artikel waarin wij stil stonden bij de wijziging die de NZa destijds in juni 2022 doorvoerde.
Toelichting op beoogde gevolgen van concentratie voor cliënten en ondersteunende processen wijzigt
In het aanvraagformulier moet middels een effectrapportage aangegeven worden hoe het integratie-/veranderproces eruit zal zien. Zorgaanbieders moeten in de effectrapportage beschrijven welke verwachte veranderingen binnen vijf jaar na de voorgenomen concentratie zullen plaatsvinden en hoe die veranderingen tot stand zullen worden gebracht. Daarnaast moet beschreven worden welke risico’s zich zouden kunnen voordoen, hoe daarmee omgegaan wordt en wat de gevolgen zijn voor de kwaliteit en bereikbaarheid van de zorg. Nieuw in het beleid is dat het voor zorgaanbieders makkelijker is om aan te geven als er niets verandert ten opzichte van de huidige situatie, wat in de praktijk veel voorkomt.
In het nieuwe aanvraagformulier stelt de NZa namelijk per onderdeel de vraag of er iets verandert, waarop de zorgaanbieder ook met ‘nee’ kan antwoorden. In het oude aanvraagformulier moest de zorgaanbieder altijd beschrijven wat er veranderde.
Aanleveren van financiële gegevens
Als alle bij de voorgenomen concentratie betrokken organisaties een positief genormaliseerd exploitatieresultaat resultaat hebben (categorie A), hoeven zij volgens het gewijzigde aanvraagformulier enkel een tekstuele beschrijving van de verwachte financiële gevolgen van de voorgenomen concentratie te geven. Hiermee worden financieel gezonde organisaties vrijgesteld van de aanlevering van geprognosticeerde financiële resultaten. Afhankelijk van de financiële gezondheid van de betrokken partijen en eventuele vereiste goedkeuring van andere toezichthouders kan nog steeds wel aanvullende documentatie vereist zijn. Dat wijzigt niet ten opzichte van het oude aanvraagformulier.
Uitzondering op hoofdregel inzake informeren personeel van betrokken organisaties
De hoofdregel is dat als een zorgaanbieder een cliëntenraad en/of ondernemingsraad heeft, moeten deze medezeggenschapsorganen bij de concentratieplannen betrokken worden. Een cliëntenraad of ondernemingsraad is – aldus de toelichting bij het aanvraagformulier – niet per definitie een betrokken stakeholder bij de voorgenomen concentratie. Als evenwel een cliëntenraad of ondernemingsraad niet de cliënten en het personeel vertegenwoordigen van de onderneming(en) waaruit de meldplicht voor de zorgspecifieke concentratietoets volgt, bijvoorbeeld omdat deze cliëntenraad of ondernemingsraad zich elders in het concern bevindt, dan is de hoofdregel dat het informeren van de cliëntenraad of ondernemingsraad voor het betrekken van cliënten en personeel niet volstaan. In zo een situatie zijn de cliënten en het personeel van de onderneming(en) die de verplichting hebben de concentratie te melden, de betrokken stakeholders en dienen zij op de alternatieve wijze geïnformeerd te worden.
Het nieuwe beleid biedt een uitzondering op deze hiervoor omschreven hoofdregel. Als er geen ondernemingsraad is ingesteld én de concentratie alleen invloed heeft op een specifiek deel van het personeel, dan hoeft alleen dat specifieke deel van het personeel te worden betrokken. Deze uitzondering is evenwel weer niet van toepassing bij de overname van een zorgaanbieder die actief is in een andere zorgsector dan de verkrijgende organisatie, of wanneer (minstens) één van de betrokken organisaties een negatief exploitatieresultaat heeft.
Overgangsperiode
De bovengenoemde wijzigingen zijn ingegaan per 1 januari 2025. Vanaf 1 januari 2025 zal een overgangsperiode van een maand aangehouden wordt. Aanvragen die zijn ingediend voor 1 januari 2025, worden behandeld conform het oude beleid. Voor deze aanvragen zullen de versoepelingen dus nog niet gelden. Voor aanvragen die worden ingediend tussen 1 januari 2025 en 1 februari 2025 mag zowel het huidige aanvraagformulier als het nieuwe aanvraagformulier worden gebruikt, naar keuze van de aanvrager. Vanaf 1 februari 2025 treden de nieuwe beleidsregels volledig in werking.
Aanvraagformulier en toelichting op aanvraagformulier downloaden
Het nieuwe Aanvraagformulier Zorgspecifieke Concentratietoets en de bijgewerkte toelichting op het Aanvraagformulier Zorgspecifieke Concentratietoets kunt u hier downloaden.
