Van PGB naar Zorg in natura: binnenkort een gedwongen keuze?

langdurige-zorg-woonzorgaanbieders-persoonsgebonden-budget-pgb-Volledig-pakket-thuis-vpt-Modulair-pakket-thuis-mpt-wlz

Langdurige zorg die geleverd wordt door woonzorgaanbieders in een woonzorginitiatief, wordt in de praktijk ofwel gefinancierd vanuit een persoonsgebonden budget (pgb) ofwel vanuit een Volledig pakket thuis (vpt) of een Modulair pakket thuis (mpt). De laatste jaren kiezen steeds meer zorgaanbieders ervoor de stap “van pgb naar vpt/mpt” te maken. Dat is op dit moment nog een vrijwillige keuze, maar binnenkort wellicht niet meer. Uit een recente Kamerbrief van de minister voor Langdurige Zorg blijkt dat de keuze voor een pgb in de nabije toekomst waarschijnlijk niet meer te maken is. Wat is daarvan het gevolg?

Zorg thuis in de Wlz

Cliënten kunnen er in bepaalde omstandigheden voor kiezen om de zorg niet in een Wlz-instelling, maar ‘thuis’ te ontvangen. Thuis is daarbij een breed begrip, want bijvoorbeeld ook een geclusterde woonzorgvoorziening waar de cliënt een woning huurt van bijvoorbeeld de zorgaanbieder, kan gezien worden als ‘thuis’.

Indien de cliënt ervoor kiest de Wlz-zorg thuis te ontvangen, zijn er verschillende financieringsmogelijkheden.

Wat is Volledig pakket thuis (vpt)?

Het volledig pakket thuis (vpt) is zorg verleend door een aanbieder die verantwoordelijk is voor de totale zorg aan de cliënt, waaronder in ieder geval verpleging, persoonlijke verzorging, behandeling en begeleiding. Ook het verstrekken van eten en drinken en de schoonmaak van de woonruimte is in het vpt inbegrepen. Het volledig pakket thuis (vpt) kan alleen geleverd worden door zorgaanbieders die een overeenkomst met het zorgkantoor gesloten hebben.

Wat is Modulair pakket thuis (mpt)?

Het modulair pakket thuis (mpt) is zorg waarbij de cliënt ervoor kiezen kan kiezen de zorg van verschillende Wlz-zorgaanbieders af te nemen. De cliënt kan er voor kiezen om alleen zorg van gecontracteerde Wlz-zorgaanbieders af te nemen, maar kan er ook voor kiezen om bepaalde vormen van zorg van een gecontracteerde Wlz-zorgaanbieder te verkrijgen en de overige zorgvormen in te kopen met een persoonsgebonden budget (pgb).

Wat is een persoonsgebonden budget (pgb)?

Een persoonsgebonden budget is een vorm van financiering van zorg waarbij de cliënt ervoor kiest een budget te ontvangen in de vorm van een pgb-Wlz, waarmee hij zelf zorg kan inkopen. Uit het budget, dat door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) wordt beheerd, kan de cliënt vervolgens betalingen laten doen aan zorgaanbieders. De zorg van zorgaanbieders die niet gecontracteerd zijn met het zorgkantoor, kan vanuit een pgb worden gefinancierd.

Wijzigingen voor woonzorgaanbieders en pgb

In een brief van 20 mei 2022 heeft de minister voor Langdurige zorg te kennen gegeven dat zij vindt dat woonzorg initiatieven vanuit zorgaanbieders niet meer vanuit pgb’s gefinancierd zouden moeten worden:

“Ik vind dat wooninitiatieven die feitelijk als zorg in natura functioneren in de toekomst niet meer via pgb gefinancierd moeten worden. De focus ligt daarbij op pgb-wooninitiatieven vanuit zorgaanbieders, omdat zorgaanbieders hier een bepalende rol (kunnen) hebben en dat ertoe kan leiden dat de eigen regie van budgethouders beperkter is.”

En:

“Wel bezie ik kritisch of het pgb als leveringsvorm passend is voor wooninitiatieven. Bij pgb-gefinancierde wooninitiatieven wordt het pgb gebundeld om zorg te leveren aan een groep budgethouders. Dit past niet bij de kerngedachte van het pgb als individueel instrument voor eigen regie. Pgb-financiering in wooninitiatieven kan leiden tot problemen, zoals beperkte eigen regie van de budgethouder. Te vaak is het pgb een ‘gedwongen keuze’, omdat de budgethouder bij een specifiek wooninitiatief wil wonen en het pgb op de koop toe neemt. Bij ontevredenheid over de zorg kan het voor een budgethouder lastig zijn om vanuit eigen regie verandering aan te brengen en passende zorg en ondersteuning te ontvangen, omdat rekening moet worden gehouden met de andere bewoners. Dat kan betekenen dat een budgethouder moet verhuizen om de zorg te krijgen die hij wil en dit zorgt voor een te grote afhankelijkheidsrelatie met de zorgaanbieder.”

Gevolgen voor de woonzorgaanbieder die pgb-gefinancierde zorg levert in de Wlz

De minister schrijft dat zij de komende maanden “passende maatregelen” zal ontwikkelen. Dat betekent dat het niet uitgesloten is dat op niet al te lange termijn het leveren van pgb-gefinancierde zorg binnen woonzorginitiatieven niet meer mogelijk is. Zowel voor de woonzorgaanbieder die op dit moment deze zorg levert, als voor cliënten die op dit moment pgb-gefinancierde zorg ontvangen, zal dit waarschijnlijk betekenen dat zij op zoek moeten naar een andere wijze van financiering van de zorg. Een vrij vergaande stap, in onze optiek.

Indien de minister deze stap daadwerkelijk wil zetten, lijkt het ons nodig dat daarbij rekening wordt gehouden met een bepaalde overgangstermijn: niet alle zorgaanbieders kunnen binnen hele korte termijn zomaar de overstap maken naar een andere financieringsvorm. Voorkomen moet worden dat cliënten verstoken blijven van zorg of financiering van zorg bij de zorgaanbieder van hun keuze, bijvoorbeeld omdat deze eenvoudigweg niet op korte termijn kan voldoen aan de eisen om in aanmerking te komen voor andere vormen van financiering.

Stap naar gecontracteerde zorg

Een woonzorgaanbieder die op deze ontwikkeling wil voorsorteren, kan ervoor kiezen zich voor te bereiden op contractering met het zorgkantoor, zodat hun cliënten niet meer afhankelijk zijn van het inkopen van de zorg vanuit een pgb. Het lijkt erop dat de minister dat ook als gewenste
“oplossing” ziet:

“Als het pgb niet de aangewezen financieringsvorm is voor een aantal wooninitiatieven, moet het wel makkelijker worden om het gewenste aanbod vanuit zorg in natura te leveren. Nu komt het te vaak voor dat initiatiefnemers van een wooninitiatief het pgb als enige mogelijke leveringsvorm zien, omdat zij de eisen voor zorg in natura onhaalbaar achten. Ook lijken verstrekkers – mede ingegeven vanuit de regelgeving – soms terughoudend met het contracteren van nieuwe en/of kleine wooninitiatieven.”

Wij hebben begrepen dat de eerste zorgaanbieders, naar aanleiding van de brief van de minister, er reeds voor hebben gekozen om zo spoedig mogelijk te contracteren met het zorgkantoor.

Een woonzorgaanbieder die in aanmerking wil komen voor een overeenkomst met het zorgkantoor, doen er verstandig aan zich daarop goed voor te bereiden. Zorgkantoren zijn doorgaans kritisch en kijken nauwkeurig of de woonzorgaanbieder aan de eisen voldoet. De inkoopprocedure kost de nodige tijd en moeite: de te overleggen stukken dienen te voldoen aan de gestelde voorwaarden van het landelijk inkoopbeleid en van het inkoopbeleid van het betreffende zorgkantoor waarmee de woonzorgaanbieder een overeenkomst wil sluiten.

Tips om toe te werken naar gecontracteerde zorg

Omdat de procedure voor contractering met het zorgkantoor complex en tijdrovend is, hebben wij in dit artikel voor u 5 aandachtspunten en tips bij contractering in de Wlz op een rij gezet waarmee u uw voordeel kunt doen.

Specialisten over dit onderwerp

Gerelateerde items