Begin december 2020 heeft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (de IGJ) haar nieuwe werkplan voor 2021 bekend gemaakt. Hieruit volgt op welke wijze de IGJ vorm geeft aan haar toezicht het komende jaar. Voor zorgaanbieders is het waardevol op de hoogte te zijn van de inhoud van het werkplan. Daarom hebben wij voor u de 5 belangrijkste punten uit het werkplan 2021 op een rij gezet.
Toezicht IGJ
De IGJ is belast met het toezicht van de nodige wetten binnen het gezondheidsrecht. Kans is daarom groot dat een zorgaanbieder te maken heeft met verplichtingen die voortvloeien uit een wet waarop de IGJ toezicht houdt. Belangrijke voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld de Wet kwaliteit, klachten en geschillen in de zorg (Wkkgz), de Wet op de beroepen individuele gezondheidszorg (Wet BIG), De wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz 2018), en de Jeugdwet. Kortom, de meeste zorgaanbieders zullen bij het verlenen van de zorg op een bepaalde manier te maken krijgen met de IGJ.
In het werkplan gaat de IGJ in op een aantal ontwikkelingen in de zorg en wordt per zorgsector aangegeven hoe zij haar toezicht aanpakt. Hieruit volgen 6 punten die extra aandacht verdienen.
1. Corona: Infectiepreventie & Infectieziektenbestrijding
Hoewel verwacht wordt dat in januari 2021 van start kan worden gegaan met het vaccineren tegen corona, zal het virus ook in 2021 nog een behoorlijke stempel op het jaar drukken en daarmee ook op de zorg. Ook de IGJ staat hier expliciet bij stil en wijst op het belang van infectiepreventie en infectieziektenbestrijding. Deze twee thema’s zullen dan ook een belangrijk onderdeel zijn van de bezoeken van de IGJ. Het is wenselijk dat een zorgaanbieder kan aantonen dat een beleid is opgesteld ter preventie en bestrijding van het coronavirus en dat dit ook in de praktijk goed wordt nageleefd.
2. Toezicht op zorgnetwerken
In 2021 komt de focus van de IGJ ook meer te liggen op zorg voor kwetsbare groepen met een meervoudige zorgvraag. Voor deze cliënten is vaak sprake van samenwerkende zorgaanbieders. De IGJ zal daarom ook het toezicht inzetten op zorgnetwerken als entiteit. Dat betekent dus dat de IGJ naast het toezicht op de zorg die wordt verleend door individuele zorgaanbieders, ook kijkt naar het netwerk waarbinnen diverse zorgaanbieders zorg leveren. In plaats van dat de IGJ één zorginstelling aanspreekt zal zij een geheel netwerk op zijn verantwoordelijkheden aanspreken. Indien u deelneemt aan een dergelijk netwerk, dan is het goed hier rekening mee te houden en te bekijken of de samenwerking met de andere zorgaanbieders conform de wet- en regelgeving verloopt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het op juiste wijze vastleggen van de taakverdeling en verantwoordelijkheidsverdeling tussen partijen.
3. Gebruik E-health
Met de komst van Covid-19 zijn de ontwikkelingen van E-health (nog) harder gegaan. Ook de IGJ heeft dat opgemerkt. De IGJ wijst daarom op meerdere plekken in haar werkplan op het belang van veilig gebruik van E-health. Het toezicht daarop vindt plaats aan de hand van Het toetsingskader E-health van de IGJ. Naast de privacyaspecten dienen zorgaanbieders ook hun verantwoordelijkheid te nemen en te borgen dat de kwaliteit en veiligheid van de zorg door het gebruik van E-health niet in het geding komt.
Mocht u meer willen weten over veilig gebruik van E-health en de privacy van cliënten: op 9 maart 2021 organiseert Eldermans|Geerts een Zorgseminar over Privacy in een digitale wereld en zorg op afstand.
4. Toezicht Wzd & Wvggz
Per 1 januari 2020 zijn de Wet zorg en dwang (Wzd) en de Wet verplichte ggz (Wvggz) in werking getreden. De IGJ heeft 2020 voor de Wzd beschouwd als ‘overgangsjaar’ waarbij zorgaanbieders ruimte hadden om de omschakeling van de Bijzondere Wet opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ) naar de Wzd te bewerkstelligen. In 2021 eindigt het overgangsjaar; IGJ verwacht dat zorginstellingen de implementatie van de Wzd dan op orde hebben. Daarnaast eindigen de overgangsbepalingen voor de Wvggz ook. De IGJ geeft aan dat zij haar toezichtvisie aanpast aan de nieuwe situatie. Zo zal de IGJ vooral aandacht besteden aan de toepassing van gedwongen zorg buiten een accommodatie (bijvoorbeeld in de thuissituatie) en de rechtspositie van de cliënt.
5. Beschikbaarheid zorgpersoneel
Bij goede zorgverlening is het uiteraard van belang dat de zorg wordt verleend door deskundig personeel en dat er ook voldoende personeel beschikbaar is om deze zorg te verlenen. Voor de komst van corona was er al een krapte op de arbeidsmarkt in de gezondheidszorg en met de komst van corona is de arbeidsmarkt nog meer onder druk komen te staan. Het kan voor zorgaanbieders een uitdaging zijn om voldoende deskundig personeel beschikbaar te stellen voor de te verlenen zorg. De IGJ verwacht daarom van alle zorgaanbieders dat zij zicht hebben op de belangrijkste risico’s voor (de beschikbaarheid) van het zorgpersoneel en het borgen van de kwaliteit van zorg. De IGJ geeft aan dat zij in verschillende zorgsectoren met aanbieders in gesprek zal gaan om zicht te krijgen op de risico’s en de wijze waarop zorgaanbieders daar op acteren en zo nodig maatregelen treffen. Daar waar de kwaliteit van zorg niet kan worden geborgd zal de IGJ nadrukkelijk aandringen op passende maatregelen. Wel wordt aangegeven dat in een unieke situatie zoals corona zorgaanbieders de ruimte hebben om zorg op een afwijkende manier te organiseren.
Het is kortom dus van belang dat een zorgaanbieder voor zijn eigen organisatie goed in beeld heeft wat de risico’s zijn en indien nodig welke maatregelen getroffen dienen te worden.
Goede voorbereiding is het halve werk
Het is waardevol om het komende jaar rekening te houden met bovengenoemde punten en om hier tevens op voorbereid te zijn. Op het moment dat de IGJ op bezoek komt dan kan het tevens handig zijn om een protocol geïmplementeerd te hebben die het zorgpersoneel handvatten kan bieden tijdens zo’n bezoek. De ervaring leert immers dat een goede voorbereiding het halve werk is, zeker bij een (onaangekondigd) bezoek van de IGJ.