Nieuwe procedure voor aanbestedingen sociaal domein in de maak

Enige tijd geleden heeft minister De Jonge de Tweede Kamer geïnformeerd over zijn voornemen een wetsvoorstel in procedure te brengen om het aanbesteden door gemeenten bij de uitvoering van de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) te vereenvoudigen. Reden hiervoor is dat volgens de minister de bestaande procedures een aantal onvolkomenheden bevatten. Het (concept) wetsvoorstel is inmiddels gepubliceerd.

Wat is nu het probleem?

Gemeenten hebben op dit moment de keuze uit aanbesteden via een open house procedure (buitende Aanbestedingswet om) of via een reguliere aanbestedingsprocedure. De open house procedure is relatief eenvoudig, maar biedt niet de mogelijkheid om een selectie te maken uit de best presterende partijen. Een reguliere aanbestedingsprocedure biedt die mogelijkheid wel maar is procedureel juist aan allerlei regels gebonden. De Minister wil een nieuwe procedure in het leven roepen waarmee gemeenten zonder een uitgebreide gunningsprocedure toch een selectie kunnen maken van zorgaanbieders die het best in staat zijn om de beste zorg te leveren. De Minister heeft hierbij een wijziging van de Wmo en Jeugdwet voor ogen, waardoor een uitgebreide gunningssystematiek niet langer verplicht zou worden gesteld bij aanbestedingen in het sociaal domein.

Oplossing?

Concreet wil de Minister de zogeheten “EMVI-verplichting” voor bepaalde soorten aanbestedingsprocedures schrappen uit de Wmo en Jeugdwet. Op dit moment verplichten de Jeugdwet en Wmo gemeenten om bij aanbestedingen te gunnen op basis van de zogenaamde ‘economisch meest voordelige inschrijving’. Neveneffect hiervan is volgens de Minister dat dit tevens een verplichting meebrengt tot een vergelijking van offertes op basis van een op voorhand uitgedachte gunningssystematiek. Maar in het nogal complexe sociaal domein blijkt het lastig zo’n systematiek te ontwerpen. De Minister verwacht dat het schrappen van de EMVI-verplichting tot gevolg heeft dat gemeenten overheidsopdrachten kunnen gunnen aan een selecte groep zorgaanbieders, zonder dat zij schriftelijke aanbiedingen hoeven te vergelijken die zij verkregen hebben op basis van een complexe gunningssystematiek.

Wat betekent dit voor zorgaanbieders?

Het gevolg van deze wetswijziging is dat het aantal open house procedures mogelijk in de toekomst afneemt en, als gevolg daarvan, dat de groep zorgaanbieders waarmee contracten worden afgesloten steeds minder wordt. Dit betekent dat zorgaanbieders die zorg in natura willen leveren binnen het sociaal domein, kritischer naar aanbestedingen moeten kijken en ervoor moeten zorgen dat zij (structureel) aan de door de gemeente gestelde eisen voldoen. Daarnaast moeten zij goed op de hoogte zijn van hun rechten en plichten tijdens aanbestedingsprocedures. Het aanbestedingsrecht is in de praktijk vrij rigide waardoor je als zorgaanbieder makkelijk kan worden uitgesloten. Ook zullen zorgaanbieders als gevolg van een uitsluiting beter op de hoogte moeten zijn van de mogelijkheden zonder contract zorg te leveren. Het leren werken met persoonsgebonden budgetten of het als hoofd- en onderaannemer kunnen leveren van zorg maken daarvan integraal onderdeel uit.

Consultatie en reactiemogelijkheid

Het wetsvoorstel is inmiddels in consultatie gegaan en deze is op 18 mei 2020 gesloten. Vervolgens is het wetsvoorstel voor verdere behandeling voorgelegd aan de ministerraad. Het voornemen is om de bepalingen uit het wetsvoorstel uiterlijk 1 april 2021 in werking te laten treden.