Het Gezond en Actief Leven Akkoord

Na het Integraal Zorgakkoord (‘IZA’) is recentelijk ook het Gezond en Actief Leven Akkoord (‘GALA’) getekend door verschillende betrokken partijen: de overheid, gemeenten en zorgverzekeraars. In het GALA hebben deze partijen nadere uitwerking gegeven aan het Integraal Zorgakkoord. De focus ligt daarbij op preventie en een gezonde generatie in 2040. Dit moet onder meer worden vormgegeven door middel van regionale en lokale samenwerking tussen de verschillende zorgdomeinen. In dit artikel wordt stilgestaan bij de belangrijkste aspecten uit het GALA.

Wat is het GALA, en hoe verhoudt het zich tot het IZA?

Op 3 februari 2023 hebben het ministerie van VWS, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (‘VNG’), GGD-GHOR Nederland en Zorgverzekeraars Nederland (‘ZN’) het GALA ondertekend. Met dit akkoord wordt onder meer ingezet op de regionale en lokale aanpak op het gebied van preventie en gezondheid.

Het GALA geeft nadere invulling aan de afspraken die zijn gemaakt in het IZA, dat is getekend in september 2022. Dit ziet voornamelijk op de afspraken ten aanzien van regionale samenwerking tussen zorgverzekeraars en gemeenten, op het gebied van gezondheidsbevordering en preventie alsook de inrichting van domeinoverstijgende ketenaanpakken. Daarnaast wordt, in relatie tot het IZA, met het GALA gewerkt aan het versterken van de sociale infrastructuur om te voorkomen dat mensen (eerder) in de zorg terecht komen.

Het GALA borduurt voort op de eerdere afspraken uit verschillende programma’s en akkoorden, zoals het Nationaal Preventieakkoord en het Wonen Ondersteuning en Zorg voor Ouderen-programma (‘WOZO’).

Volgens de betrokken partijen is de meerwaarde van het GALA, dat de afspraken minder vrijblijvend zijn dan voorheen. Het is de bedoeling dat de landelijke afspraken worden vertaald naar concrete resultaten op landelijk, regionaal en lokaal niveau.

Welke afspraken zijn er in het GALA opgenomen?

Het domeinoverstijgend werken, wordt in het GALA benadrukt. Op deze manier wordt het volgens de partijen mogelijk om meer en effectiever in te zetten op preventie. Preventie wordt in het GALA, zo is de bedoeling althans, integraal benaderd waarbij ook aandacht is voor achterliggende factoren. Zo wensen partijen met het GALA bijvoorbeeld passende zorg en ondersteuning te bieden in de buurt van burgers.

In het GALA zijn afspraken opgenomen op het gebied van zes doelen, te weten:
1. Terugdringen gezondheidsachterstanden;
2. Een gezonde fysieke leefomgeving die uitnodigt tot bewegen en ontmoeten;
3. Het versterken van de (verbinding met) de sociale basis;
4. Een gezonde leefstijl;
5. Versterking van de mentale weerbaarheid en mentale gezondheid;
6. Vitaal ouder worden;
7. Domeinoverstijgende inzet vanuit een regionale preventie infrastructuur.
Om domeinoverstijgend te werk te kunnen gaan is samenwerking nodig tussen zowel gemeenten en zorgaanbieders (lokaal) als tussen gemeenten en zorgverzekeraars (regionaal). In het IZA zijn reeds afspraken opgenomen over regionale samenwerking en het inrichten van ketenaanpakken. Zie voor meer informatie over regionale samenwerking ons eerdere artikel over dit onderwerp.

Belang voor zorgaanbieders?

De afspraken die in het GALA zijn gemaakt zijn ook van belang voor zorgaanbieders. Zo zullen ook (samenwerkings)afspraken gemaakt moeten worden met zorgaanbieders, om uitvoering te geven aan de geformuleerde doelstellingen en afspraken in het GALA. Zo zullen ook de afspraken uit het IZA met betrekking tot verbeteren van de samenwerking tussen het sociaal domein, de huisartsenzorg en de GGZ volgens het GALA de komende tijd verder moeten worden uitgewerkt.

In de wijkverpleging dient volgens het GALA bijvoorbeeld, ten behoeve van vitaal ouder worden, meer ruimte gegeven te worden aan verpleegkundigen om aandacht te besteden aan gezonde voedingspatronen en het signaleren van ondervoeding. Als voorbeeld noemt het GALA dat zorgverzekeraars in de zorginkoop aan regionale ondersteuningsstructuren kunnen vragen om kennisdeling in de eerste lijn te bevorderen.

Hoe worden de afspraken gefinancierd?

Voor gemeenten is geld beschikbaar voor het optuigen van een integraal preventieprogramma. Dit geld wordt beschikbaar gesteld door middel van een brede, gebundelde specifieke uitkering (‘SPUK’). In de SPUK is de financiering voor 15 onderdelen op verschillende thema’s gebundeld. Door het weghalen van de ‘schotten’ tussen de verschillende onderdelen en één uitkering te verstrekken, wordt beoogd de samenhang en integraliteit te bevorderen en de administratieve lasten te verminderen. Vooraf moet uiteen worden gezet waar het geld aan besteed zal worden, waarmee wordt beoogd dat de financiële middelen ook daadwerkelijk worden ingezet voor de doelen van het GALA.

ZN werkt samen met VWS en de VNG nog aanvullende financiële afspraken uit voor regionale coördinatiekosten van zorgverzekeraars en zorgaanbieders voor innovatieve projecten. Mocht er aanvullende financiering nodig zijn, kan dit ook nog verkregen worden uit de financiële middelen van het IZA.

Tot slot

Hoe het GALA en de samenwerkingsafspraken in de praktijk zullen uitpakken moet nog blijken. Zodra de zorgverzekeraars en gemeenten nadere afspraken hebben gemaakt (en het Zorginstituut Nederland zich uitlaat over het verzekerd pakket), zal duidelijker worden wat het GALA concreet gaat inhouden voor zorgaanbieders. Kortom: een ontwikkeling om in de gaten te houden.