Corona en het intrekken van vakantie door werkgever of werknemer: hoe zit dat?

In deze tijd van de coronacrisis spelen allerlei belangrijke vragen een grote rol voor de verhouding tussen werkgever en werknemer. Wij hebben op onze site en in onze nieuwsbrieven al diverse onderwerpen behandeld en toegelicht en een uitgebreid FAQ sheet opgesteld. In dit artikel wordt ingegaan op de vraag wat de regels zijn als één van beide partijen de vakantie wil intrekken. Wat zijn dan de regels?

Vakantie vaststellen

Bij het vastleggen van een vakantie geldt de regel dat die door de werkgever wordt vastgesteld conform de wensen van de werknemer, tenzij er sprake is van “gewichtige redenen”. Als die er zijn, moet de werkgever dit binnen 14 dagen schriftelijk melden, omdat anders de door de werknemer verzochte vakantie is komen vast te staan. Bij gewichtige redenen kan worden gedacht aan de benodigde bezetting tijdens een piekperiode in de organisatie. Als er dan teveel werknemers vakantie willen opnemen in die piekperiode en dit tot grote problemen leidt, zonder dat dit binnen redelijke grenzen is op te lossen door de werkgever, mag de werkgever een gevraagde vakantie weigeren. Het kan zijn er speciale regels gelden in de arbeidsovereenkomst, een personeelshandboek en/of een cao over dit onderwerp die uiteraard ook van belang zijn voor dit onderwerp. Zo kan bijvoorbeeld in de arbeidsovereenkomst een bepaalde periode in het jaar worden aangewezen als een periode waarin geen vakantie mag worden opgenomen omdat het dan druk is, of juist in een bepaalde periode een aantal vakantiedagen verplicht worden opgenomen omdat het dan rustig is.

Intrekken vakantie door werkgever

Als een vakantie eenmaal is vastgesteld, kunnen er zich situaties voordoen waardoor de werkgever de vakantie van de werknemer wil intrekken. Dat zou bijvoorbeeld kunnen voor organisaties in de zorg, die het juist heel druk hebben gekregen door het coronavirus, in bijvoorbeeld bepaalde ziekenhuizen. In dat geval is het “alle hens aan dek” en wil de werkgever vakanties in kunnen trekken. Op grond van de wet mag een werkgever vakanties intrekken als er sprake is van “gewichtige redenen”, zoals in dit geval een te verwachten piek aan werk in een bepaalde periode. Wel dient uiteraard eerst overleg plaats te vinden met de werknemer en indien

mogelijk alvast gezamenlijk een nieuwe datum te prikken voor de vakantie. De werknemer is dan gehouden om zijn vakantie te annuleren en aan het werk te gaan. Wel dient de werkgever in dat geval de kosten van het annuleren aan de werknemer te vergoeden.

Intrekken vakantie door werknemer

Het kan ook voorkomen dat de werknemer de vakantie wil intrekken. In de huidige coronacrisis zijn er werknemers die niet meer met vakantie willen, nu de gewenste reis naar een bepaald land niet meer mogelijk is door de beperkende maatregelen om te reizen. Kan dat zomaar?

De hoofdregel hiervoor is dat omdat de wens van de werknemer voor een bepaalde periode van vakantie leidend is, de werkgever in principe ook moet instemmen met het intrekken  van een vakantie. Dat is alleen anders als er sprake is van zwaarwegende omstandigheden. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn als er voor de werknemer in de vastgestelde vakantieperiode geen werk is, omdat de vervanging al goed geregeld is. Er is simpelweg niets te doen voor de werknemer. Dan kan een werkgever de werknemer aan de vakantie houden. Ook kan het zijn dat de vastgestelde vakantie ineens in een rustige periode blijkt te zijn door bijvoorbeeld bedrijfssluiting door het coronavirus en het weer intrekken van die vakantie leidt tot het ophopen van vakantiedagen die dan waarschijnlijk weer moeten worden opgenomen in een drukke periode.

Bovendien hebben vakantiedagen een zogenaamde “recuperatiefunctie” oftewel de benodigde rust voor een werknemer, die van groot belang is voor het arbeidsproces. Iedereen is gebaat bij een “uitgeruste werknemer”. Dat is ook de reden dat voor de wettelijke vakantiedagen geldt dat die in het kalenderjaar waarin ze zijn opgebouwd, ook moeten worden opgenomen. Zo niet, dan geldt er nog een periode van 6 maanden in het opvolgend kalenderjaar om die op te nemen, waarna ze per 1 juli van het opvolgend kalenderjaar komen te vervallen. Voor bovenwettelijk vakantiedagen (boven 20 vakantiedagen per jaar bij fulltime dienstverband) geldt die regel overigens niet en geldt een periode van vijf jaar.

Als er in een organisatie sprake is van weinig of geen werk door bijvoorbeeld de huidige coronacrisis, kan het zijn dat veel of zelfs alle werknemers hun vakantie willen intrekken om die later in het jaar of zelfs volgend jaar alsnog op te nemen. Voor veel organisaties, zeker die met strakke roosters voor het hele jaar werken, dus ook weer als het werk doorgaat na het einde van de coronacrisis, ontstaat er dan een groot probleem met een enorm stuwmeer aan vakantiedagen. Dit zal voor veel zorginstellingen grote problemen opleveren.

Bovendien kan de recuperatiefunctie van de vakantiedagen uiteraard ook bereikt worden door een alternatieve vakantie in bijvoorbeeld het eigen land. Het is dan maar de vraag of een werknemer de vakantie mag intrekken alleen maar omdat een bepaalde gewenste reis nu niet mogelijk is. Er zijn in het kader van de coronacrisis nog geen rechterlijke uitspraken over dit onderwerp bekend, maar wij brengen u weer op de hoogte als die wel verschijnen.

Contact en advies

Mocht u nog vragen hebben over dit onderwerp, of uiteraard andere onderwerpen met betrekking tot de coronacrisis, kunt u contact met ons opnemen voor advies en ondersteuning.