De Wkkgz in de tandartspraktijk

De Wet Kwaliteit, Klachten en Geschillen Zorg (Wkkgz) is sinds 2016 in werking en bij de meeste mondzorgaanbieders bekende wetgeving. Zorgaanbieders linken de Wkkgz in de praktijk vooral met de verplichting tot het opstellen van een klachtenreglement en de aansluiting bij een geschillencommissie. Dat zijn inderdaad twee belangrijke zaken die in de Wkkgz worden geregeld, maar de Wkkgz gaat over meer dan klachtenafhandeling. In dit artikel gaan wij in op een drietal andere wat minder bekende verplichtingen die direct samenhangen met het inzetten van opdrachtnemers of werknemers.

Voor wie geldt de Wkkgz?

Een eerste relevante vraag is of de Wkkgz van toepassing is op mondzorgaanbieders. Het lange antwoord volgt uit de tekst van de wet en de uitzonderingen die daarin geformuleerd staan. Het korte antwoord voor mondzorgaanbieders is: ja, waarschijnlijk wel.

Wanneer een aanbieder immers beroeps- of bedrijfsmatig zorg verleent en/of zorg levert die gefinancierd wordt uit de Wlz of de Zvw, is de Wkkgz toepasselijk. Het maakt daarbij niet uit de zorg samen met anderen of solistisch wordt geleverd, en of je de zorg levert vanuit een eenmanszaak, maatschap of B.V. .

1. De vergewisplicht

Wanneer je als mondzorgaanbieder andere zorgverleners inschakelt voor het verlenen van een (deel van) de zorg, dan is het jouw verantwoordelijkheid om je ervan te vergewissen dat de zorgverlener die wordt ingezet – kort samengevat- ook geschikt is voor dat werk. Dat gaat in de (mond)zorg verder dan slechts het vragen van een CV of het voeren van een aantal sollicitatiegesprekken, gelet op (onder andere) de kwetsbare positie van patiënten. De zorgaanbieder dient te onderzoeken of de manier waarop de zorgaanbieder in het verleden heeft gefunctioneerd het verlenen van goede zorg in de weg kan staan. De wet schrijft niet één op één voor hoe de zorgaanbieder zich hiervan dient te vergewissen, slechts dat het moet worden gecontroleerd.

Uitgangspunt is dat wanneer het gaat om BIG-geregistreerde beroepen, de opdrachtgever in ieder geval het BIG-register raadpleegt. Dit zal bij tandartsen in ieder geval relevant zijn. Ook mag worden verwacht dat andere beroepsregisters worden geraadpleegd, het Waarschuwingsregister Zorg en Welzijn wordt nagekeken en contact wordt gelegd met oud-werkgevers. Het opvragen van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) is voor medewerkers die Zvw-mondzorg leveren een optie, maar geen verplichting die volgt uit de Wkkgz.

Het zal in de praktijk wellicht niet altijd mogelijk zijn alle incidenten of het complete arbeidsverleden van een medewerker te achterhalen. De IGJ acht het wel belangrijk dat de zorgaanbieder ten minste kan aantonen dat hij op een zorgvuldige manier is nagegaan wat het arbeidsverleden is. Het is dus raadzaam in het personeelsdossier goed vast te leggen wat er is gedaan om aan de vergewisplicht te voldoen.

2. De verplichting om schriftelijke overeenkomsten te sluiten

De praktijk leert dat het maken van schriftelijke afspraken met werknemers vrijwel automatisch geschiedt, maar dat het sluiten van goede overeenkomsten met opdrachtnemers of zzp’ers minder vanzelfsprekend is. Dit terwijl de Wkkgz dat wel van de opdrachtgever vereist.

Het sluiten van een schriftelijke overeenkomst is op zichzelf niet per definitie voldoende om aan de Wkkgz te voldoen. Het gaat erom dat er middels die schriftelijke overeenkomst wordt gewaarborgd dat de opdrachtgever kan blijven instaan voor de kwaliteit van zorg die in haar opdracht wordt geleverd. Kort en goed: dat de opdrachtgever aan al zijn verplichtingen voortvloeiend uit de Wkkgz kan voldoen.

In een arbeidsovereenkomst zal dit ondervangen zijn doordat een werkgever onder andere op het gebied van kwaliteit instructies en aanwijzingen kan geven aan een werknemer. Bij een overeenkomst van opdracht is die aanwijzingsbevoegdheid logischerwijs minder duidelijk aanwezig. Er moeten in de overeenkomst daarom bepaalde waarborgen worden opgenomen ten aanzien van de kwaliteit. Hoe de opdrachtgever dat dient te regelen, schrijft de wet niet voor. Dat kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door op te nemen dat de opdrachtnemer op verzoek van opdrachtgever inzicht geeft of verantwoording aflegt over de kwaliteit van de geleverde zorg.

Het is daarnaast noodzakelijk schriftelijk vast te leggen hoe partijen ervoor zorgen dat er aan de Wkkgz wordt voldaan; dus wiens klachtenregeling wordt gevolgd, hoe incidenten en calamiteiten worden geregistreerd, wie het dossier bijhoudt en bewaard. De IGJ kan bij controle de gesloten overeenkomsten opvragen en aanwijzingen doen tot aanpassingen van de overeenkomst.

3. Melding bij ontslag door ernstig disfunctioneren

Uit de Wkkgz volgt ook dat wanneer een zorgverlener wordt ‘ontslagen’ wegens ernstig disfunctioneren, dit bij de IGJ moet worden gemeld. Het woord ‘ontslagen’ kan hierbij misleidend zijn: de aard van het dienstverband maakt niet uit, het kan ook gaan om het eindigen of ontbinden van een overeenkomst van opdracht of een samenwerkingsrelatie.

De melding bij ernstig disfunctioneren is geen mogelijkheid, maar een wettelijke verplichting. De zorgaanbieder dient dit binnen 3 dagen na het eindigen van de overeenkomst te doen. Ook als de medewerker of opdrachtnemer zelf de samenwerking beëindigd wegens ernstig disfunctioneren dient de melding bij de Inspectie te worden gedaan. Het schenden van deze verplichting door de opdrachtgever of werkgever kan leiden tot een boete.

Wanneer er sprake is van ernstig disfunctioneren volgt niet uit de wet en hangt af van onder andere het type zorg. Uitgangspunten zijn dat indien er aanwijzingen zijn van een strafbaar feit, aanwijzingen zijn van een lichamelijke of psychische ziekte of verslaving die de zorg beïnvloeden, of sprake is van een ernstige bedreiging voor de veiligheid van patiënten, het disfunctioneren waarschijnlijk onder de meldingsplicht valt. Niet al het disfunctioneren is echter zo evident. Deels blijft dit het oordeel van de praktijkhouder zelf, wat soms tot lastige afwegingen leidt.

Tot slot

De Wkkgz is een uitgebreide wet die voor alle zorgaanbieders verplichtingen bevat. De opdrachtgever of werkgever in de mondzorgpraktijk heeft een aantal extra verplichtingen. De praktijk die naast de klachtenregeling de bovengenoemde drie verplichtingen helder heeft, komt bij een bezoek van de IGJ waarschijnlijk een heel eind.

Dit artikel is ook verschenen in het DENTZ magazine nummer 3/4 – jaargang 12 – 2020.