Een geschil met de cliëntenraad: kan de zorginstelling de cliëntenraad ontbinden?

Cliëntenraden hebben binnen zorginstellingen een centrale rol bij het behartigen van de belangen van cliënten. Volgens de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 (hierna: Wmcz 2018) is een cliëntenraad verplicht voor bepaalde zorginstellingen. Zie op deze pagina voor welke zorginstellingen een cliëntenraad verplicht is.

Indien een cliëntenraad wordt ingesteld is het nodig om de nadere werkwijze van de cliëntenraad te regelen binnen de medezeggenschapsregelingen en huishoudelijke reglementen. Uit een recente uitspraak blijkt hoe belangrijk deze regelingen kunnen zijn in het geval van een conflict.

Onenigheid, dus ontbinden?

Recente uitspraak van de Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden (‘LCvV’)
Een cliëntenraad kan een waardevolle sparringpartner zijn een zorgorganisatie. Het kan echter ook voorkomen dat de zorginstelling en de cliëntenraad in een geschil belanden. Dat was ook het geval in een recente uitspraak van de LCvV. De zorgorganisatie heeft zich tot de LCvV gewend met het verzoek voor vervangende toestemming tot ontbinding van de cliëntenraad.

De zorginstelling had de intentie om de cliëntenraad te ontbinden, wat zij zowel mondeling als schriftelijk aan de cliëntenraad heeft medegedeeld. De cliëntenraad stemde hier echter niet mee in. De zorginstelling wenste te ontbinden omdat de cliëntenraad al tweemaal binnen een tijdsbestek van drie jaar geheel was leeggelopen, als gevolg van het gedrag en de bejegening van de voorzitter. Op het moment van de procedure bestond de cliëntenraad uit slechts één lid, namelijk enkel de voorzitter. De zorginstelling achtte de cliëntenraad niet langer representatief en wenste de cliëntenraad te ontbinden.

Biedt de medezeggenschapsregeling een oplossing?
Het medezeggenschapsreglement van de zorginstelling bood in dit geschil helaas geen oplossing. Er was namelijk was geen specifieke bepalingen voor ontbinding, in het geval van disfunctioneren van individuele leden in het reglement opgenomen. Ook had de zorginstelling namens de medezeggenschapsregeling geen bevoegdheid om over te gaan op schorsing of ontslag.

Zwaarwegend middel: niet gemakkelijk ontbinden
De LCvV oordeelde dat een gebrekkige communicatie en het gebrek aan representativiteit de ontbinding van de cliëntenraad in dit geval niet kon rechtvaardigen. Ondanks dat de raad nog slechts uit één lid bestond en de ongepaste bejegening van dit desbetreffende lid kon de raad volgens de LCvV niet worden ontbonden.

In deze uitspraak benadrukte de LCvV dat ontbinding een zwaarwegend middel is dat alleen gerechtvaardigd is bij structureel tekortschieten in de behartiging van het cliëntenbelang. Hiervan was in desbetreffende casus geen sprake. Het ontbindingsverzoek werd op die reden afgewezen. De bereidheid van de voorzitter om zich te laten coachen en de erkenning van zijn gedrag wogen hierbij ook mee.

Tot slot
De genoemde uitspraak benadrukt het belang voor zorginstellingen om bewust te zijn van de cruciale rol van goed functionerende cliëntenraden en de noodzaak van gedegen interne reglementen, zoals de medezeggenschapsregeling en het huishoudelijk reglement. Het kan zijn dat zorginstelling in bovenstaande situatie meer de regie had kunnen houden als er duidelijke afspraken in de medezeggenschapsregeling stonden over disfunctioneren, schorsing of ontslag. In situaties waarin geschillen met de cliëntenraad zich voordoen, wordt aangeraden om voorafgaand aan ingrijpende maatregelen – zoals het overgaan tot ontbinding- deskundig advies in te winnen.

Voor eventuele vragen met betrekking tot uw cliëntenraad of de relevante kunt u contact met ons opnemen.