Pauzeknop jaarverantwoording: vastlegging stapje dichterbij

Minister Helder (voor Langdurige Zorg en Sport) heeft op 5 juli jl. toegezegd de pauzeknop in te drukken voor de jaarverantwoording, voor een grote groep zorgaanbieders. Daarbij is aangegeven dat de pauzeknop nog (juridisch) uitgewerkt/vastgelegd dient te worden. Zie daarover ons eerdere artikel. Die juridische verankering lijkt nu concreter in zicht te komen. De consultatie van het Besluit beperking werkingssfeer jaarverantwoording (‘Besluit’), waarin deze pauzeknop is vastgelegd, is recentelijk gesloten. In dit artikel gaan wij nader in op de inhoud van dit Besluit zoals dat nu voorligt en de betekenis daarvan voor zorgaanbieders.

Jaarverantwoordingsplicht

De jaarverantwoordingsplicht is – met de inwerkingtreding van de Aanpassingswet Wet toetreding zorgaanbieders (‘AWtza’) en de wijziging van de Wet marktordening gezondheidszorg (‘Wmg’) – voor een veel grotere groep zorgaanbieders gaan gelden, dan voorheen het geval was op grond van de Wet toelating zorginstellingen (‘WTZi’). Deze plicht houdt in dat organisaties zich jaarlijks vóór 1 juni van het kalenderjaar volgend op het boekjaar moeten verantwoorden (door middel van het openbaar maken van een jaarverantwoording).

Deze enigszins uitgeklede jaarverantwoordingsplicht heeft tot veel commotie geleid, gelet op de lastenverzwaring voor met name de zorgaanbieders die voorheen geen jaarverantwoordingsplicht hadden. Dit heeft uiteindelijk geleid tot de aangekondigde pauzeknop.

Voor welke zorgaanbieders gaat de pauzeknop in principe gelden?

Uit het Besluit dat nu voorligt, volgt dat de pauzeknop – waardoor de jaarverantwoordingsplicht voor de boekjaren 2022 en 2023 (nog) niet geldt – gaat gelden voor (i) bestaande zorgaanbieders (dat zijn zorgaanbieders die op 1 januari 2022 al zorg verleenden) die (ii) voorheen geen jaarverantwoordingsplicht hadden. Dit zijn in principe zorgaanbieders (instellingen), die geen van onderstaande soorten zorg verlenen:

• medisch specialistische zorg;
• persoonlijke verzorging;
• verpleging;
• begeleiding;
• behandeling (anders dan behandeling van gedragswetenschappelijke aard in verband met een psychiatrische aandoening); en
• mobiele zorg vanuit of naar het buitenland.

Daarnaast zijn, met inwerkingtreding van het Besluit, straks ook de volgende bestaande zorgaanbieders tijdelijk uitgezonderd van de jaarverantwoordingsplicht:

• instellingen die uitsluitend Zvw-/Wlz-zorg als onderaannemer verlenen;
• instellingen die uitsluitend Zvw-/Wlz-zorg verlenen die wordt gefinancierd vanuit een persoonsgebonden budget (‘pgb’);
• instellingen die uitsluitend zorg verlenen die gefinancierd wordt vanuit een VWS-subsidie (zoals abortusklinieken).

Vanaf wanneer geldt de pauzeknop?

Het Besluit waarin de pauzeknop is vastgelegd treedt in principe met terugwerkende kracht op 1 januari 2023 in werking.

De pauzeknop geldt enkel voor de boekjaren 2022 en 2023. De pauzeknop vervalt vervolgens op 1 januari 2025. Over het boekjaar 2024 dienen dus alle zorgaanbieders die niet onder de reguliere uitzonderingen in (artikel 5a van) het Besluit uitbreiding en beperking werkingssfeer Wmg (‘Bub Wmg’) vallen, aan de jaarverantwoordingsplicht te voldoen door uiterlijk voor 1 juni 2025 een jaarverantwoording openbaar te maken.

Voor welke zorgaanbieders blijft de jaarverantwoordingsplicht, ondanks de pauzeknop, gelden?

De jaarverantwoordingsplicht geldt wel onverminderd (ook voor de boekjaren 2022 en 2023) voor de volgende organisaties:

1) Zorgaanbieders (en organisatorisch verbanden niet zijnde rechtspersonen) die eerder al een jaarverantwoordingsplicht hadden –> dat is het geval voor zorgaanbieders die een van bovengenoemde soorten zorg (zoals medisch specialistische zorg, persoonlijke verzorging etc.) verlenen. Als het goed is voldeden deze zorgaanbieders al aan een jaarverantwoordingsplicht en is dit voor hen dus niets nieuws.

2) Zorgaanbieders (en organisatorisch verbanden niet zijnde rechtspersonen) die zich in de boekjaren 2022 of 2023 hebben gemeld bij het CIBG of die in het handelsregister zijn geregistreerd –> met uitzondering van bestaande zorgaanbieders, oftewel voor nieuwe zorgaanbieders of bestaande zorgaanbieders die de onderneming – al dan niet middels een activa transactie of wijziging van rechtsvorm – in een nieuwe entiteit zijn gaan exploiteren, daar geldt de pauzeknop in beginsel niet voor.

3) Regionale Ambulancevoorzieningen.

4) Jeugdhulpaanbieders of gecertificeerde instellingen in de zin van de Jeugdwet (‘Jw’).

5) Veilig Thuis-organisaties als bedoeld in de Wet maatschappelijke ondersteuning (‘Wmo’).

Concluderend

Zoals eerder aangegeven zal – op basis van het voorliggende Besluit – de pauzeknop gaan gelden voor bestaande zorgaanbieders die eerder geen jaarverantwoordingsplicht hadden. De pauzeknop houdt in dat deze zorgaanbieders geen jaarverantwoording openbaar hoeven te maken over de boekjaren 2022 en 2023. Op 1 januari 2025 wordt de pauzeknop (vooralsnog) opgeheven en zullen alle zorgaanbieders over boekjaar 2024 een jaarverantwoording openbaar moeten maken.

De minister heeft eerder aangekondigd dat de pauzeknop (het Besluit) naar verwachting medio 2024 daadwerkelijk gereed zal zijn, wanneer deze met terugwerkende kracht ingaat. Wij gaan er dan ook van uit dat hier in het kader van de handhaving door de toezichthouders wel rekening mee zal worden gehouden. Daarnaast wordt het Besluit mogelijk op punten na de consultatie nog gewijzigd, al verwachten wij dat een en ander in hoofdlijnen blijft staan.