Geen pauzeknop voor de Wet toetreding zorgaanbieders (‘Wtza’), wel voor de jaarverantwoording

De Wet toetreding zorgaanbieders (‘Wtza’) zelf is niet uitgesteld, de pauzeknop geldt alleen voor de jaarverantwoording en ook niet voor alle aanbieders.

Minister Helder (voor Langdurige Zorg en Sport) heeft op 5 juli jl. toegezegd de pauzeknop in te drukken voor de jaarverantwoording. Er is veel ruis en onduidelijkheid over deze pauzeknop. Veel zorgaanbieders denken dat deze pauzeknop ziet op alle verplichtingen op grond van de Wtza (zoals de vergunningplicht), dat de pauzeknop al definitief is en dat deze pauzeknop voor alle zorgaanbieders geldt. Dat klopt allemaal niet. Zo moeten zorgaanbieders onverminderd voldoen aan de andere Wtza-verplichtingen. Op 28 september 2023 heeft de Minister meer helderheid gegeven over de pauzeknop.

In dit artikel gaan wij aan de hand van een aantal veel gestelde vragen in op waar (en wie) de pauzeknop op gaat zien en wat de status daarvan is.

Waar geldt de pauzeknop voor?

Een breed gedragen misvatting is dat er een pauzeknop geldt voor de Wtza als geheel. Wij horen vaak dat wordt gedacht dat tijdelijk niet hoeft te worden voldaan aan alle verplichtingen op grond van de Wtza. Dat klopt niet. De minister heeft op 5 juli jl. alleen toegezegd een pauzeknop in te drukken voor alleen de jaarverantwoording, voor bepaalde zorgaanbieders. In haar brief van 28 september 2023 gaat ze daar nader op in en geeft zo wat meer duidelijkheid.

De Wtza brengt echter meer verplichtingen met zich dan enkel de jaarverantwoording. Zo hebben zorgaanbieders – naast de jaarverantwoordingsplicht – afhankelijk van de omvang van de organisatie de volgende verplichtingen op grond van de Wtza en de Aanpassingswet Wtza (‘AWtza’):

• Meldplicht;
• Vergunningplicht;
• Verplichting om een interne toezichthouder aan te stellen;
• Verplichting tot transparante financiële bedrijfsvoering.

De aangekondigde pauzeknop ziet niet op bovenstaande verplichtingen. De meeste zorgaanbieders dienen uiterlijk eind 2023 – afhankelijk van hun omvang en zorgsoort – nog te voldoen aan de vergunningplicht en mogelijk ook de verplichting om een interne toezichthouder aan te stellen, indien die verplichtingen van toepassing zijn. Zie hier een overzicht van onze artikelen en andere informatiepagina’s ten aanzien van deze verplichtingen.

Kortom: zorgaanbieders kunnen niet stilzitten en dienen, voor zover dat nog niet is gebeurd, vast te stellen welke verplichtingen op hen van toepassing zijn en daar (spoedig) aan te voldoen. De aangekondigde pauzeknop ziet immers vooralsnog enkel op de jaarverantwoording en dat is maar één van (A)Wtza-verplichtingen.

Wat is de status van de pauzeknop?

De minister heeft dus op 5 juli jl. toegezegd de pauzeknop in te drukken voor de jaarverantwoording, voor bepaalde (eerstelijns) zorgaanbieders. Dit zou betekenen dat deze zorgaanbieders over 2022 en 2023 niet verplicht zijn om aan de jaarverantwoordingsplicht te voldoen.

Deze pauzeknop is echter nog niet definitief. De toezegging van de minister om de pauzeknop in te drukken dient nog (juridisch) uitgewerkt/vastgelegd te worden. De minister heeft aangegeven ‘hiervoor naar een pragmatische oplossing’ te zoeken. Uit de brief van 28 september 2023 blijkt dat deze wijziging volgens de planning eerst medio 2024 gereed zal en dan met terugwerkende kracht in werking treedt. Dat is een wat merkwaardige oplossing, omdat tot die tijd partijen formeel wel in overtreding zijn. Het lijkt er op dat er vanuit gegaan wordt dat in het kader van de handhaving door de overheid hier wel rekening gehouden zal worden en er niet handhavend opgetreden zal worden tegen partijen waarvoor de pauzeknop achteraf bezien met terugwerkende kracht zal worden geïnstalleerd. Tot dat moment hebben we dus te maken met een soort van gedoogconstructie.

Het is goed om te beseffen dat de pauzeknop niet voor alle zorgaanbieders zal gaan gelden. Voor een deel van de zorgaanbieders komt er in het geheel geen uitstel.

Voor wie gaat de pauzeknop jaarverantwoording gelden?

Voor wie geldt het wel?

De aangekondigde pauzeknop gaat, zoals de minister nu heeft toegezegd, niet voor alle zorgaanbieders gelden. Deze pauzeknop gaat in principe enkel gelden voor eerstelijnszorgaanbieders die hun jaarverantwoording in principe uiterlijk 30 december a.s. openbaar moeten maken. Dit zijn zorgaanbieders die:

1. al zorg verleenden vóór 1 januari 2022 (‘bestaande zorgaanbieders’) én,
2. nog geen financiële verantwoording over boekjaar 2021 openbaar dienden te maken.

Voor wie geldt het niet?

1. Voor alle andere zorgaanbieders waar de jaarverantwoordingsplicht voor geldt, bijvoorbeeld zorgaanbieders die na 1 januari 2022 zijn gestart met de zorgverlening, geldt de pauzeknop niet. Deze zorgaanbieders dienen in principe voor 1 juni van elk jaar een jaarverantwoording openbaar te maken: dus vóór 1 juni 2023 over boekjaar 2022 en zo verder.
2. Een zorgaanbieder die de rechtsvorm wijzigt van bijvoorbeeld een eenmanszaak in een besloten vennootschap, wordt ook gezien als een nieuwe zorgaanbieder die dus ook niet is uitgezonderd. Dit kan ook het geval zijn bij een bedrijfsoverdracht waarbij een zorgaanbieder middels een activa-transactie is overgenomen.

In de Verzamelwet VWS 2022 (aangenomen maar op het moment van dit artikel nog niet in werking getreden wetsvoorstel) is de vaste datum waarop de jaarverantwoording openbaar moet worden gemaakt gewijzigd van 1 juni naar een bij ministeriële regeling nader vast te stellen tijdstip. Dat tijdstip kan overigens nog steeds 1 juni zijn, maar het biedt ook de mogelijkheid voor een later moment. Wat dat precies betekent voor zorgaanbieders die reeds vóór 1 juni van dit jaar een jaarverantwoording openbaar hadden moeten maken, is nog niet bekend.

Zorgaanbieders moeten alsnog aan de (overige) vereisten voor de Wtza voldoen

De aangekondigde pauzeknop is nog niet definitief en zal ook niet voor de jaarwisseling gereed zijn. Dat betekent dat zorgaanbieders feitelijk in overtreding zijn van de verplichtingen die zij hebben op grond van de wet, maar gelet op het bericht van de minister er vanuit mogen gaan dat daar niet handhavend tegenop getreden zal worden, voor zover zij behoren tot de groep waarvoor de pauzeknop geldt. Dat betekent ook dat zorgaanbieders nog steeds aan de slag moeten met de overige Wtza-verplichtingen, waar voor het grootste deel eind dit jaar aan moet zijn voldaan. Voor nieuwe zorgaanbieders en zorgaanbieders waarvoor de rechtsvorm is gewijzigd, geldt geen uitstel van de jaarverantwoording. Zij zullen dus aan alle verplichtingen moeten voldoen.