Wzd en Wvggz: wie houdt toezicht?

Op 1 januari 2020 is de Wet zorg en dwang (Wzd) en de Wet verplichte ggz (Wvggz) in werking getreden. Twee geheel nieuwe wetten die nieuwe verplichtingen inhouden voor zorgaanbieders die gedwongen zorg verlenen. Het vergt van zorgaanbieders inspanning om deze verplichtingen op de juiste wijze in de praktijk te implementeren. Omdat er veel bezorgdheid was over de implementatie van de wetten heeft de Minister besloten om van 2020 een overgangsjaar te maken. Wat betekent dit voor het toezicht op de Wzd en de Wvggz?

‘Toezichtsvisie’ IGJ

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) is belast met het toezicht op de naleving van de Wzd en de Wvggz. Op 16 mei 2019 heeft de IGJ aangegeven dat zij met haar toezicht wil bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen van de Wzd en de Wvggz: het terugdringen van dwang in de zorg, het verhogen van de kwaliteit van (gedwongen) zorg en het versterken van de rechtspositie van cliënten. De IGJ heeft aangegeven in de periode van 2020-2022 de volgende uitgangspunten aan te houden:

• Blijvende aandacht voor reeds bestaande risico’s

De risico’s die onder de Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen bestonden zullen ook onder de Wzd en de Wvggz blijven bestaan. Hierbij kan worden gedacht aan het risico op ontoereikende vrijwillige zorg en op onverantwoorde en oneigenlijke gedwongen zorg. De IGJ vindt het van belang dat hier aandacht voor blijft.

• Toezicht op onvrijwillige zorg wordt integraal onderdeel van het toezicht

Doordat gedwongen zorg op grond van de Wzd en de Wvggz niet meer locatiegebonden is maar cliëntgebonden kan het voorkomen dat gedwongen zorg in meerde situaties voor kan komen. Zo kan gedwongen zorg ook in de ambulante setting worden verleend. De IGJ die op basis van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) ook belast is met het toezicht op de kwaliteit van zorg dient hierbij dus tevens rekening te houden met het toezicht op gedwongen zorg. De IGJ geeft aan haar bestaande toezichtinstrumentarium hierop aan te passen.

• Signaleren, agenderen en stimuleren

De IGJ geeft tot slot aan dat zij in de eerste fase na inwerktreding van de Wzd en de Wvggz een bijdrage wil leveren aan het bieden van inzicht in en vermeerdering van kennis over het leveren van gedwongen zorg onder de nieuwe wetgeving.

Toetsingskader

Inmiddels heeft de IGJ heeft tevens voor beide wetgevingen een toetsingskader gepubliceerd. Uit de toezichtkaders volgt aan de hand van welke normen en randvoorwaarden de IGJ de naleving van de Wzd en de Wvggz toetst. Het kan bij de implementatie van deze wetten daarom waardevol zijn om deze toetsingskaders door te nemen.

Zowel bij het toetsingskader van de Wzd als bij het toetsingskader van de Wvggz staan drie thema’s centraal bij het toezicht. Allereerst zal de IGJ aansturen op kwaliteit en veiligheid. De IGJ bekijkt hoe de zorginstelling ervoor zorg draagt dat zorgverleners goede en veilige zorg kunnen leveren. Daarnaast kijkt de IGJ naar de kwaliteit van de zorgverleners. Het is van belang dat de betrokken zorgverleners voldoen aan de voorwaarden die de Wzd en/of Wvggz stellen (denk hierbij bijvoorbeeld aan de voorwaarden die worden gesteld aan de zorgverantwoordelijk). Tot slot staat persoonsgerichte zorg centraal bij het toezicht van de IGJ.

Wzd en de Wvggz in coronatijd

Hoewel de coronacrisis over haar hoogtepunt heen lijkt te zijn kan het voorkomen dat in de toekomst mogelijk weer een periode aanbreekt waarin zorgaanbieders druk zijn met de maatregelen rondom het inperken van de gevolgen van het virus. Het kan dan voorkomen dat bepaalde verplichtingen in het kader van de Wzd en de Wvggz moeilijk(er) uitvoerbaar zijn. De IGJ heeft daarom speciaal zowel voor de Wzd als voor de Wvggz voor deze situatie een webpagina ingericht voor gedwongen zorg tijdens de coronacrisis.

Bekijk ook deze artikelen over de wet zorg en dwang:

> IGJ publiceert toezichtvisie op onvrijwillige en verplichte zorg
> Dwang in de zorg thuis
> Samenloop Wet zorg en dwang en Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg
> Regeling Zorg en Dwang
> Wvggz: zorgvuldige afweging van passende zorgverlening
> Crisissituaties binnen de Wzd en Wvggz

Masterclass Wzd en Wvggz – 27 oktober 2020

Mocht u meer informatie willen hebben de Wet zorg en dwang en Wet verplichte GGZ?

Wellicht is de masterclass van 27 oktober iets voor u? Klik hier voor meer informatie.